در این دوره نگرشها، فنون و مهارتهای پایهای پژوهش یاد داده میشود و کلاس روش تحقیق به معنای مصطلح نیست. همچنین روشهای تحقیق میدانی بحث نمیشود. تمام جلسات کارگاه، عملی و تکلیف محور است و لازم است شرکتکنندگان تکالیف را خارج از کارگاه انجام و نتیجه را در جلسۀ بعدی ارائه فرمایند. در طول دوره، مدرس به صورت تمام وقت پاسخگوي سئوالات شركت كنندگان خواهد بود و در زمانِ مقررِ کلاس نیز، استاد به صورت عملی و فرد به فرد با دانشپژوهان کار میکند –ازینرو ظرفیت شرکتکنندگان محدود است.
پسادکتری (Postdoc) دورهای معمولاً یک تا پنج ساله (در بیشتر موارد دو ساله) است که دانشجویان سال آخر دکتری، فارغالتحصیلان و اعضای هیئت علمی دانشگاهها میتوانند در آن مشارکت کنند. دورههای پسادکتری در اغلب قریب به اتفاق موارد به عنوان یک شغل تعریف میشوند و پذیرفتهشدگان حقوق دریافت میکنند. به سبب اینکه در نظام آموزشی کشور ما پسادکترا تقریبا تعریف ناشده است، دانشجویان, فارغالتحصیلان و اعضای هیئت علمی دانشگاهی معمولاً اطلاعی دقیق از ماهیت این دوره و چگونگی اقدام و پذیرش برای آن را ندارد. در کارگاه حاضر تلاش میشود تا ابعاد مختلف این موضوع برای مخاطبان علاقهمند به استفاده از فرصتهای بین المللی در زمینه پسادکتری توضیح داده شود.
در کارگاه زبانهای مدرن و باستانی در دین شناسی به مطالب زیر پرداخته میشود:
معرفی زبانهای باستانی و مدرن و ضرورت آموختن آنها
منابع آموزش زبان
مراحل آموختن زبان
ترفندهایی برای درک مطلب
حقههایی برای آموختن زبان
حقههایی برای استفاده از متون خارجی بدون آموختن زبان
با افزایش شمارِ مهاجران شیعه مذهب به کشورهای اروپایی ـ به ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران ـ علاقهمندی روزافزونی در میان دانشگاهیان اروپا نسبت به مطالعات تشیع شکل گرفته است. این افزایش علاقهمندی چالشهای ویژۀ خود را نیز به همراه آورده است، چراکه شیعیان به عنوان یک "اقلیتِ اقلیت" ـ اقلیتی در میان مسلمانان که خود در غرب یک اقلیت بهشمارمیروند ـ بسیار آسیبپذیر هستند. در میان شاخههای مختلف علومانسانی، حوزههای انسانشناسی و جامعهشناسی به شکل ویژه دانشهایی هستند که با تشیع زیسته، به جای تشیع نگاشته شده (موضوع کار دانشهایی همچون تاریخ، الهیات و فقه) سروکار دارند. بنابراین، بررسی و جستار دربارۀ تشیع زیسته با چالشهایی روبهرو است که رویکردهای دیگر به تشیع با آنها روبهرو نیستند.
مؤسسه تبادلات آکادمیک آلمان (دآآد) یکی از مهمترین نهادهای معطوف به آموزش و پژوهش دانشگاهی در کشور آلمان است و به ارائه اطلاعات و خدمات درباره فعالیتهای دانشگاهی در آن کشور و ایجاد هماهنگی میان آن نهادها و مخاطبین بینالمللی میپردازد. دآآد امروزه در بسیاری از موارد، به عنوان نخستین مجرای ارتباط دانشگاهی با کشور آلمان، آگاهی از مختصات دانشگاهی و فرصتهای حمایتی آن کشور به پژوهشگران بینالمللی و مشاورهدهنده اصلی در زمینه مسائل علمی کشور آلمان شناخته میشود. این نهاد از یک سو به وسیله وبسایت پربار و دفترهای نمایندگی خود در کشورهای مختلف جهان، به ارائه اطلاعات درباره بورسیهها، کمکهزینههای سفر و پژوهش علمی در آلمان میپردازد و از سوی دیگر در برخی موارد به صورت مستقیم به ارائه موارد فوقالذکر به دانشجویان و پژوهشگران بینالمللی میپردازد؛ به صورتی که سالانه حدود یکصد هزار نفر از برنامههای حمایتی دآآد در جامعه دانشگاهی آلمان استفاده میبرند.
تدوین واژه عامی است که برای سبک گستردهای از روشهای ویرایش تصویر به کار میرود. گاهی در تولید یک برنامه تلویزیونی، گاهی در مستند و گاهی در آثار نمایشی. شاید پرکاربردترین و پربسامدترین حوزه این هنر، تدوین تلویزیونی باشد که هم سفارش دهنده فراوانی دارد و هم طیف گستردهای از نیازهای پلتفرمهای مختلف از جمله فضای مجازی را برآورده میکند. در این دوره کارگاه تدوین بعد از آموختن مباحث مقدماتی و تئوریک اصول تدوین تلویزیونی را به طور کامل فرامیگیرید.
در پی درخواستهای مکرر همراهان، در آستانه یکسالگی آکادمی طومار اندیشه، این موسسه خدماتی کاربردی برای دانشپژوهان ایرانی برای حضور بهتر و بیشتر در زمینه عرضه آثار پژوهشی در آکادمیای بینالملل را فراهم میکند:
- بررسی و داوری اولیه مقالات برای انتشار در ژورنالهای بینالمللی
- ترجمه مقالات در حوزه علوم انسانی از فارسی به انگلیسی
- مشاوره برای انتشار مقالات در ژورنالهای بین المللی
در این دوره نگرشها، فنون و مهارتهای پایهای پژوهش یاد داده میشود و کلاس روش تحقیق به معنای مصطلح نیست. تمام جلسات کارگاه، عملی و تکلیف محور است و لازم است شرکتکنندگان تکالیف را خارج از کارگاه انجام و نتیجه را در جلسۀ بعدی ارائه فرمایند. در طول دوره، مدرس به صورت تمام وقت پاسخگوي سئوالات شركت كنندگان خواهد بود و در زمانِ مقررِ کلاس نیز، استاد به صورت عملی و فرد به فرد با دانشپژوهان کار میکند –ازینرو ظرفیت شرکتکنندگان محدود است.
استادی موقت در دانشگاه (Non-Tenure Track Professorship/lecturer/instructor)موقعیتی تدریسی در دانشگاه است که بر اساس نیاز دانشگاه به مدرسی در زمینهای خاص، تعریف میشود. این موقعیت تدریسی مدت زمان مشخصی دارد و در این مدت، استاد موقت به تدریس در زمینه مورد نظر دانشگاه میپردازد و بعد از پایان مدت تحصیل، دانشگاه تعهدی نسبت به وی ندارد. این استاد در زمان تدریس در دانشگاه ماهانه حقوق دریافت میکند.
برنامه ای که دانشجو با شرکت در آن موفق به اخذ درجه دکتری (PhD) میشود. این برنامه در کشورهای اروپایی و استرالیا دست کم سه سال و غالبا فاقد درسهای اجباری است. درمواردی که چنین چیزی ـ یعنی درس اجباری برای دوره دکتری ـ وجود دارد ـ مانند برخی برنامههای دکتری جدید در آلمان ـ غالبا درس نمرهای ندارد و ارائه گواهی گذراندن درس کافی است. در کشورهای آمریکای شمالی برنامه دکتری، دست کم پنج سال به طول می انجامد و شباهت زیادی با دورههای دکتری ایران دارد. به این ترتیب دانشجو موظف به گذراندن درسهایی با نمرههای مؤثر، امتحان جامع شفاهی و دفاع از رساله دکتری خود میباشد. اخیرا بسیاری از برنامههای دکتری در کشورهای حوزه اسکاندیناوی، خود را به الگوی برنامههای آمریکای شمالی نزدیک کردهاند و دورههای دکتری با درسهای اجباری و مدت زمان نسبتا طولانیتر نسبت به سایر کشورهای اروپایی برگزار میکنند.
کارشناسی ارشد عموماً به صورت یکساله و یا دوساله ارائه میشود. دورههای یکساله عموما فاقد پایاننامه و دورههای دو ساله دارای پایاننامه میباشد. در برخی کشورهای تنها با گذراندن دوره کارشناسی ارشد دو ساله و ارائه پایاننامه است که میتوان دوره دکتری (PhD) را شروع کرد. در بریتانیا دوره کارشناسی ارشد خاصی با عنوان (Mphil) وجود دارد که در صورت طی آن، مدت زمان تحصیل دوره دکترا قدری کاهش مییابد.
وبسایتهای علمی توسط فرد و یا افرادی برای ترویج و پیشبرد زمینه علمی خاصی راه اندازی میشوند. وبسایتها گاه توسط فرد و افراد و گاه به واسطه تصمیم موسسهای فعالیت خود را آغاز میکنند.
بودجه پژوهشی (Research Grant)، مبلغی است که توسط دانشگاه ها و یا مراکز علمی و فرهنگی، به دانشجو و یا استاد پرداخت میشود تا او پژوهش خاص را به سامان برساند. معمولاً بودجههای پژوهشی به صورت رسمی اعلام میشود و دانشجویان و اساتید متقاضی برای دریافت آنها، مدارک خود را ارسال میکنند. کمیتهای علمی، افرادی را انتخاب و بودجه سفر علمی را در اختیار آنان قرار میدهد.
بودجه سفر علمی (Travel Grant)، مبلغی است که توسط دانشگاهها و یا مراکز علمی و فرهنگی، به دانشجو و یا استاد پرداخت میشود تا او در نشستی علمی شرکت کند و یا برای مدتی معلوم، به پژوهش در مکانی خاص بپردازد. معمولاً بودجههای سفر علمی به صورت رسمی اعلام میشود و دانشجویان و اساتید متقاضی برای دریافت آنها، مدارک خود را ارسال میکنند. کمیتهای علمی، افرادی را انتخاب و بودجه سفر علمی را در اختیار آنان قرار میدهد.
کمک هزینه تحصیلی که به دانشجوی دوره دکتری برای پوشش دادن هزینههای زندگی و یا تحصیل پرداخت میشود. میزان و شکل پرداخت این کمک هزینه براساس تعریفی که برای آن شده است وهمچنین کشورهای مختلف میتواند شرایط و ویژگیهای متفاوتی داشته است. ویژگی اصلی این کمک هزینه این است که تعهّد شغلی برای دریافت کننده ایجاد نمیکند و دریافت کننده صرفا دانشجویی است که موظّف است با آن مبلغ تحصیل خود را به سرانجام برساند. در مواردی ادامه دریافت بورسیه منوط به ارائه گزارش کار و ارزیابیهای دورهای است.
کمک هزینه تحصیلی که به دانشجوی دوره کارشناسی ارشد برای پوشش دادن هزینههای زندگی و یا تحصیل پرداخت میشود. میزان و شکل پرداخت این کمک هزینه براساس تعریفی که برای آن شده است و همچنین کشورهای مختلف میتواند شرایط و ویژگیهای متفاوتی داشته است. درمواردی ادامه دریافت بورسیه منوط به ارائه گزارش کار و ارزیابیهای دورهای است.
جایزههای علمی، عنوان عامی برای گونههای مختلفی از تشویقاتی هستند که ازدانشجویان، اساتید و یا پژوهشگران مستقل، به سبب ارائه برخی آثار علمی، اعم از کتاب، پایاننامه و یا مقاله صورت میگیرد. جایزههای علمی عمدتاً توسط موسسات و بنیادهای علمی ارائه میشوند و معمولاً مبلغ مشخصی پول هستند. در بسیاری موارد، ارائه جایزه به صورت رسمی اعلام میشود، افراد واجد شرایط برای دریافت آنها اقدام میکنند و در نهایت افرادی به عنوان منتخب، برنده این جوایز می شوند.
دستیاری پژوهشی (Research Associate) فرصتی است دانشگاهی که به شماری از دانشجویان مقاطع مختلف و نیز پژوهشگران غیر دانشجو اعطا میشود. فرصت دستیاری پژوهشی، توسط گروههای آموزشی در دانشگاههای مختلف جهان اعلام میشود و کسانی که به عنوان دستیار پژوهشی انتخاب شوند، موظف به همکاری با یک استاد دانشگاه در پروژه مخصوصی هستند. به دستیاران پژوهشی از محل بودجه اختصاص یافته برای آن پژوهش، دستمزد پرداخته می شود.
دورههای غالبا پژوهشی هستند که برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و یا حتی اساتید این امکان را فراهم میکنند که در یک بازه زمانی مشخص در یک مرکز دانشگاهی و یا پژوهشی دیگر به مطالعه و پژوهش بپردازند. در این دورهها غالبا شرکتکنندگان نیز موظف هستند که نتایج پژوهش خود را دست کم در قالب یک یا چند سخنرانی ارائه کنند. شماری از این دورهها تمام یا بخشی از هزینههای داوطلب (ثبتنام، سفر و اسکان) را برای شرکتکنندگان بر عهده میگیرند.
استادی دانشگاه (Tenure Track Professorship) به عنوان یک شغل، یکی از مهم ترین گونههای فعالیت آکادمیک است. افراد دارای مدرک دکترا و یا فوق دکترا، معمولاً بر اساس فراخوانی عام توسط دانشگاه، برای در اختیار گرفتن یک موقعیت دانشگاهی، مورد مصاحبه قرار میگیرند. همچنین پیشینه تحقیقاتی و علمی ایشان مورد ارزیابی قرار میگیرد. افراد منتخب ابتدائاً برای یک دوره پنج ساله آزمایشی (Tenure Track) به استخدام دانشگاه در میآیند و بعد از پنج سال و بر اساس رای کمیته علمی دانشکده و دانشگاه، از کار برکنار و یا به صورت دائم در دانشگاه مشغول به تحصیل خواهند شد. در حال حاضر در کشور آلمان ورود به کرسی استادی منوط به گذراندن دوره فوق دکتری آلمانی (habilitation) و يا دوره استادیاری آلمانی (juniorprofessorship) است.
شغل پژوهشی ـ آموزشی است که شاغل در صورت اتمام موفقیتآمیز دوره شغلی خود، حائز درجه دکتری نیز میشود. شغل دکتری دستکم شامل نوشتن رساله پژوهشی دکتری میشود و علاوه بر آن گاهی وظایف آموزشی و حتی اداری نیز به فرد شاغل محول میشود. تفاوت اصلی شغل دکتری با بورسیه دکتری، تعهد شغلی و کاری است که برای دانشجو ایجاد میشود و او موظف است در زمانهای خاصی در جای خاصی حضور داشته باشد. با این حال در کشورهایی که این موقعیتها عرضه میشود، نرخ متوسط حقوق دریافتی برای شغل دکتری، از بورسیه دکتری بیشتر است. در حال حاضر شغل دکتری غالباً در کشورهایی مثل آلمان، سوئیس، هلند، اتریش، بلژیک، لوگزامبورگ و کشورهای اسکاندیناوی عرضه میشود. دریافتکنندگان شغل دکتری، بعد از پایان دوره، برای اخذ اقامت دائم و یا شهروندی آن کشورها، عموماً از موقعیت بهتری برخوردار خواهند بود.
فراخوانی است که در آن از پژوهشگران مرتبط با یک حوزه مطالعاتی درخواست میشود تا کتاب خود را ارسال کنند. این فراخوان غالبا توسط ناشران کتابهای دانشگاهی برای سری یا موضوع خاصی که به طور سلسلهوار چاپ میکنند، اعلام میشود.
فراخوانی است که در آن از پژوهشگران مرتبط با یک حوزه مطالعاتی درخواست میشود تا پژوهشها و مقالات خود را ارسال کنند. این فراخوان میتواند برای یک کتاب و یا شماره خاصی از یک مجله باشد.
فوق دکترا (Postdoc) دورهای معمولا یک تا سه ساله است که دانشجویان بعد از به پایان بردن دوره دکترا، آن را میگذرانند. فرصتهای فوق دکترا بعد از دریافت مدرک دکترا قابل ورود هستند، اما دانشجویان دکترا حدود شش ماه قبل از دفاع از پایاننامه دکترای خود. برای این فرصت اقدام میکنند. دانشجویان مقطع فوق دکترا، در این دوره، میباید به پژوهش و یا تدریس بپردازند، اما در کلاسی به عنوان تحصیل، شرکت نمیکنند. این دانشجویان همچنین از دانشگاه به صورت ماهیانه حقوق دریافت میکنند؛ چه اینکه فوق دکترا اساساً نوعی شغل است. فرصتهای فوق دکترا، به صورت متناوب توسط دانشگاهها اعلام میشود و کمیتهای علمی آنها از میان متقاضیان، انتخاب میکند. فرصت های فوق دکترا معمولاً بسیار رقابتی است.
کارگاهها همان دورههای کوتاه مدت با هدف آموزشی هستند که به زمان خاصی اختصاص ندارند و در آن یک نوع تعامل جمعی قویتر دورههای کوتاه مدت وجود دارد. علی الخصوص نوع ارائههایی که اساتید دارند با ارائههای کنفرانس و دورههای کوتاهمدت متفاوت است؛ چرا که غالباً به شکلی است که به طور عملی شرکتکنندگان را درگیر محتوا میکند و از آنان خواسته میشود که کارهایی را در طول دوره با مشارکت جمعی تمرین کنند. در کارگاهها غالباً تکیه کمتری بر بُعد تئوری ـ انتزاعی میشود و بیشتر یادگیری عملی مهارتها مدنظر است.
اجتماع شماری از پژوهشگران که در آن پژوهشها ارائه میشود. این ارائه می تواند به شکل سخنرانی ـ ارائه شفاهی و یا پوستر ـ باشد. براساس نوع، بزرگی و ماهیت، یک کنفرانس میتواند از یک تا چند روز به طول انجامد و در بردارنده یک الی دهها پنل (بخش) باشد. هر یک از پنلها به موضوع خاصی میپردازد و توسط دانشمندی متخصص آن موضوع اداره میشود.
مدارس فصلی دورههای کوتاه مدّت آموزشی هستند که در بازه زمانی خاصّی (مدرسه تابستانی، بهاری، پائیزی یا زمستانی) برگزار میشوند. موضوعاتی که در این مدارس ارائه میشود بسیار متنوع و براساس نیازها، خواسته و سلیقه برگزارکنندگان و شرکتکنندگان میتواند متفاوت باشد و حتی شامل مدارس تابستانی درخصوص فرهنگ و زبان یک کشور میتواند باشد. در مدارس فصلی گاهی شرکتکنندگان نیز موظف به ارائه پژوهشی در قالب یک سخنرانی کوتاه هستند و گاهی چنین الزامی وجود ندارد. شماری از مدارس فصلی تمام یا بخشی از هزینههای مدرسه (ثبتنام، سفر و اسکان) را برای شرکتکنندگان بر عهده میگیرند. مدارسی که اقدام پوشش هزینهها میکنند معمولا از دستهای هستند که انتظار دارند شرکتکنندگان، ارائه پژوهش و یا افزوده دیگری برای دوره داشته باشند.