۱۳۹۸/۰۷/۳۰

مقام و منزلت انسان در اندیشه ی امام موسی صدر

مقام و منزلت انسان در اندیشه ی امام موسی صدر اومانیسم در زمان ما نوعی ستیز با خدا و دین انگار می‌شود. در زمان ما انسان‌هایی […]
۱۳۹۸/۰۴/۰۹

بدعت (بخش سوم)

بدعت (بخش سوم و پایانی) ۴. بدعت‌ در حوزه اعمال‌ و آداب‌ دینى‌: پیش‌تر اشاره‌ شد که‌ از سده ی ۳ق‌، به‌ تدریج‌ مسأله‌ ی بدعت‌ […]
۱۳۹۸/۰۳/۰۷

اندیشه ی فقهی ابن ابی عقیل و مکتب متکلمان متقدم امامیه

 اندیشه ی فقهی ابن ابی عقیل و مکتب متکلمان متقدم[۱] امامیه نویسنده: دکتر احمد پاکتچی ابن ابی عقیل عمانی، فقیه متقدم امامی و یکی از دو […]
۱۳۹۸/۰۱/۲۱

بدعت (بخش دوم)

بدعت [بخش دوم] بررسى‌ تاریخى‌ الف‌ بدعت‌ در سده ی نخست‌ اسلامى‌: ۱. ریشه‌ها در دوره ی پیش‌ از اسلام‌: ویژگیهای‌ دین‌ جاهلى‌ عرب‌، اقتضای‌ پذیرش‌ […]
۱۳۹۷/۱۲/۱۱

بدعت (بخش اوّل)

بدعت (بخش اوّل) نوشته ی دکتر احمد پاکتچی   مقدمه‌، تعریف ها و تقسیمات‌ الف)‌ بدعت‌ از لحاظ لغوی‌ و اصطلاحى‌: بدعت‌ از نظر لغوی‌ یعنى‌ […]
۱۳۹۷/۱۱/۰۵

مسأله ی جعل در سده‌های نخستین

مسأله ی جعل در سده‌های نخستین تا اواسط سده ی نخست هجری با وجود آنکه گزارش هایی وجود دارد که بر نگرانی از جعل یا حتى […]
۱۳۹۷/۱۰/۱۱

نظریه ی معناشناسی دستوری و زمینه ی کاربرد آن در مطالعات قرآنی

نظریه ی معناشناسی دستوری و زمینه ی کاربرد آن در مطالعات قرآنی ارائه: دکتر احمد پاکتچی اشاره: باسمه تعالی آنچه از نظر خوانندگان می گذرد چکیده […]
۱۳۹۷/۰۹/۲۳

امام صادق علیه السلام و رویارویی با فلسفه

امام صادق علیه السلام و رویارویی با فلسفه عصر فعالیت امام صادق علیه السلام عصری نیست که گفتمان فلسفی در جهان اسلامی جایگاهی استوار برای خود […]
۱۳۹۷/۰۹/۱۳

بازخوانی اعتباریات علامه طباطبایی رحمه الله علیه در پرتو نظریه ی اومولت

بازخوانی اعتباریات علامه طباطبایی رحمه الله علیه در پرتو نظریه ی اومولت هر یک از علامه طباطبایی و یاکوب اوکسکول با ابتناء و اتکاء بر واقعیات […]
۱۳۹۷/۰۸/۳۰

قضاوت های امام علی (علیه السلام)

قضاوت های امام علی (علیه السلام) در مروری موضوعی بر گونه های قضاوت منقول از حضرت نخست باید توجه داشت که برخی اخبار بر اساس یک […]
۱۳۹۷/۰۸/۱۴

ارزیابی احادیث منتسب به امیرالمؤمنین (علیه السلام)

ارزیابی احادیث منتسب به امیرالمؤمنین (علیه السلام) الف. خطبه‌ای از حضرت علی (علیه السلام) در بیزاری جستن از ظلم: «و الله لو أعطیت الأقالیم السبعه بما […]
۱۳۹۷/۰۸/۰۷

عقل، ابزار شناخت

عقل، ابزار شناخت این تلقّی که عقل، ابزاری برای شناخت حقایق است را می توان اجمالاً برداشتی رایج در فرهنگ های گوناگون دانست، امّا این که […]
۱۳۹۷/۰۷/۲۵

معتزله و محافل وابسته

معتزله و محافل وابسته معتزله: کلام معتزلی، در نیمه ی نخست سده ی ۲ق، توسط واصل‌ بن‌ عطا و عمرو بن‌ عبید بر پایه ی سنت […]
۱۳۹۷/۰۷/۱۶

ترادف علم و حدیث در سده های نخستین

ترادف علم و حدیث در سده های نخستین نه نزد عالمان حدیث و نه فقها در سده های میانی “علم” به معنایی به کار برده نمی […]
۱۳۹۷/۰۷/۰۷

تألیفات منسوب به امامان شیعه علیهم السلام

تألیفات منسوب به امامان شیعه علیهم السلام واقعیت این است که در بین شیعه همیشه کتبی وجود داشته اند که تألیف آنها به ائمه علیهم السلام […]
۱۳۹۷/۰۶/۳۱

مسأله ی تحریف در حدیث

  مسأله ی تحریف در حدیث مسأله ی تحریف در منابع علم الحدیث: مبحث علل الحدیث که از نیمه ی نخست سده ی ۳ق، در حوزه […]
۱۳۹۷/۰۶/۲۵

رویکرد امام حسین علیه السلام به توحید و عقاید

  رویکرد امام حسین علیه السلام به توحید و عقاید: شواهد گوناگونی وجود دارد که نشان می‌دهد در گفتمان اواسط سده ی اول هجری، مسأله ی […]
۱۳۹۷/۰۶/۱۹

بازسازی متون کهن شیعه

بازشناسی متون کهن شیعه یک نگاه اجمالی به تاریخ حدیث شیعه نشان می‌دهد که متون از دست رفته ما بسیار زیاد است. متونی که ما امروزه […]
۱۳۹۷/۰۶/۱۰

زمینه های دوام مذهب جعفری

زمینه های دوام مذهب جعفری  دوره ی زندگی امام صادق علیه السلام، روزگاری است که در آن شکل گیری مذاهب آغاز شده است و نقطه ی […]
۱۳۹۷/۰۶/۰۳

انگاره ی حسن و قبح در قرآن کریم

انگاره ی حسن و قبح در قرآن کریم در قرآن کریم ماده ی قبح، تنها یکبار به صورت «مقبوحین» به کار رفته؛ قصص/۴۲ که ناظر به […]
۱۳۹۷/۰۵/۲۵

آغاز تدوین حدیث در محافل امامیه

آغاز تدوین حدیث در محافل امامیه شواهد نشان می دهد امامان کاظم (علیه السلام) و رضا (علیه السلام) شاید به اقتضای اینکه در مکالمات بین مذاهب، […]
۱۳۹۷/۰۵/۱۱

سنت شفاهی در دین یهودی و مسیحی

پيشينه ای نزديک به حديث در سنت يهود را می توان در اگّاده يا هگاده جستجو کرد که از نظر لغوی به معنای حکايت و داستان است (ياسترو، I/11). اگاده در عرض هلاخه يکی از دو بخش اصلی از سنت ربانی يا تلمود را تشکيل می دهد. در سنت تلمودی، برخلاف هلاخه که شامل مباحث حقوقی و اخلاقی دانسته می شود، اگاده می تواند شامل هر موضوعی جز مباحث حقوقی باشد (استراک، 201بب) و اين مجموع تلمود است که می تواند با حديث اسلامی مقايسه شود. به تعبير ديگر همسنگی اگاده با حديث، بيشتر جنبه ی ريشه شناسی واژه و همسنگی تلمود با حديث، برآمده از محتوای تعاليم است.
۱۳۹۷/۰۵/۰۲

دستور تطبیقی زبان های سامی

دستور تطبيقی زبان‌های سامی حوزه‌ای از دانش زبان‌شناسی تاريخی- تطبيقی است که بيش از دو قرن سابقه دارد و افزون بر مقالات فراوان، ده‌ها کتاب شاخص در اين باره نوشته شده است. مقصود از زبان‌های سامی، خانواده‌ای از زبان‌های امروزی و تاريخی در منطقه ی آسيای مقدم و شاخ آفريقاست که از آن ميان عربی برای ما آشناترين است و پس از هندواروپايی يکی از خانواده‌هايی است که در مرکز توجه زبان‌شناسان بوده است.
۱۳۹۷/۰۴/۲۵

بازخوانی آیه ی مائده با رویکردی متنی- بافتی / واژه ی قرآنی عید در پرتو ریشه‌شناسی سامی

  بسمه تعالی میز پژوهش هفته – شماره ی ۳ (۹ الی ۲۲ تیرماه ۱۳۹۷) پاییز سال گذشته در همایشی به مناسبت نقد و ارزیابی کتاب […]
۱۳۹۷/۰۴/۲۵

پیش‌نویس یک مقاله در بازخوانی نظریه ی کنش‌های گفتاری

  باسمه تعالی میز پژوهش هفته – شماره ی ۲ (۲-۸ تیرماه ۱۳۹۷) نوشتن پیش‌نویس یک مقاله در بازخوانی نظریه ی کنش‌های گفتاری: در حیطه کاربردشناسی […]
۱۳۹۷/۰۴/۲۵

مطالعه ی موردی انگاره ی صدقات/ زکات در فرهنگ اسلامی

باسمه تعالی میز پژوهش هفته – شماره ی یک (۲۶خرداد- ۱تیر ۱۳۹۷) نوشتن یک قطعه متن در حوزه ی روش‌شناسی تاریخ با عنوان: وضعیت بین دو […]
۱۳۹۷/۰۴/۱۷

معرفی کتاب: جستارهایی در اعتبارسنجی و فهم روایات طبی

معرفی کتاب: جستارهایی در اعتبارسنجی و فهم روایات طبی کتاب «جستارهایی در اعتبارسنجی و فهم روایات طبی، به اهتمام دکتر یحیی میرحسینی و با سرپرستی علمی […]
۱۳۹۶/۰۳/۰۶

مهمترین آثار حدیثی زیدیه

به کوشش مرتضی سلمان نژاد

شايد آنچه که بيشتر از همه براي ما اهميت دارد، شناختن آثاري است که به هر حال به صورت خالص به عنوان آثار و تأليفات حديثي زيديه شناخته مي‌شوند که الان موجود هستند.

۱۳۹۵/۱۲/۱۶

جریان پرهیز از تفسیر و گریز به تدبر(۳): ملاحظات تدبرگرایی در تفسیر قرآن

به کوشش مرتضی سلمان نژاد

1. توجه به مباني اوليه فهم قرآن

نكته‌ مهمي که در رابطه با تفسير تدبري و گسست گرايي قابل ملاحظه است اينکه اين مفسرين ابتدا بايد چند مسئله کليدي و اساسي را براي خودشان حل کنند مانند: خودبسندگي قرآن در فهم، نظريه محكم و متشابه در قرآن و عرفي بودن زبان قرآن.

۱۳۹۵/۱۰/۲۵

جریان پرهیز از تفسیر و گریز به تدبر(۲): مبانی جریان تدبرگرایی در تفسیر

به کوشش مرتضی سلمان نژاد

1. پيوست گرايي

مباني تدبر در قرآن ارتباط مستقيمي با بحث پيوست گرايي دارد، يعني اگر نوع نگاه ما به فهم قرآن يك نگاه پيوست گرا باشد و بخواهيم از سنت تفسيري تبعيت كنيم و تأملات جديدمان در امتداد تأملات تفسيري گذشته باشد، در آن صورت ديگر راهي براي عامه‌ مردم وجود ندارد كه با قرآن مواجه شوند و تدبر كنند، چرا كه عامه مردم با سنت تفسيري گذشته آشنايي نداشته و از همه مباحث مطرح شده توسط آنان آگاهي ندارند.

۱۳۹۵/۰۹/۲۲

جریان پرهیز از تفسیر و گریز به تدبر(۱): ویژگی های تفاسیر تدبری در عصر حاضر

به کوشش مرتضی سلمان نژاد

مقدمه

يكي از مباحثي كه به طور جدي در حوزه‌ مطالعات تفسير مطرح است و بدون توجه به آن نمي توانيم تحليلي جامع از مسيري كه تفسير در قرن حاضر طي كرده، داشته باشيم، جريان پرهيز از تفسير و گريز به تدبر است. اين جريان مدعي است که نمي خواهد وارد تفسير شود ولي جالب اينكه وقتي آثار آنها را بررسي مي کنيد متوجه مي شويد چيزي جز تفسير نيست.

۱۳۹۵/۰۷/۲۷

جستارهایی درباره نقد متن (۴): سابقه‌ی نقد متن

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

چهارم؛ سابقه‌ی نقد متن

واقعیت قضیه این است که نقد متن سابقه‌‌ای طولانی دارد یعنی تا زمانی که بوده و تاریخی بوده نقد متن هم بوده است. حتّی در قدیمی‌ترین نوشته‌های تاریخی که از یونان باستان در اختیار داریم بحث‌های نقد متن را داریم. امثال هرودوت، گزنفون و دیگران به مناسبت‌های مختلف درگیر بحث نقد متن هم شده‌اند و راجع به نقد متن بحث کرده‌اند.

۱۳۹۵/۰۶/۲۷

جستارهایی درباره نقد متن (۳): رابطه نقد درونی و بیرونی با روش شناسی تاریخ

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

دوم؛ نقد درونی و نقد بیرونی

بر اساس پاسخ به این دو سوال، نقد متن به دو حوزه تقسیم می‌شود. نقد متنی که به سوال اول پاسخ می‌دهد و در مورد هویت آن بحث می‌کند نقد بیرونی می‌نامند و نقد متنی که به سوال دوم پاسخ می‌دهد نقد درونی.

۱۳۹۵/۰۶/۰۶

جستارهایی درباره نقد متن (۲): دو سؤال اساسی در نقد متن

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

بعد از این که گفتیم نقد متن چیست باید بگوییم که نقد متن به بررسی دو سوال اساسی می‌پردازد که این دو، نقد متن را به دو شعبه تقسیم می‏کنند.

۱۳۹۵/۰۵/۲۰

جستارهایی درباره نقد متن (۱): چیستی نقد متن

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

حوزه ‏ی نقد متن و همچنین روش مطالعات تاریخی (روش شناسی تاریخ) کاملاً حالت روشی و متودی دارند و این دو حوزه ارتباط مستقیمی با روش تحقیق دارند. بحث نقد متون در حوزه‌ی رشته‌ی تاریخ بسیار حساس است به دلیل این که رشته‌ی تاریخ به شدّت درگیر متون است و باید از متن استفاده کند.

۱۳۹۵/۰۴/۱۲

مطالعات فرهنگی در تفسیر

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

شناخت بيشتر زبان قرآن و توجه كردن به شرايط اجتماعي نزول قرآن، نکته کليدي در فهم مضامين قرآني مي باشد و به همين دليل مباحثي تحت عنوان «انسان شناسي» يا «زبان­شناسي» در قرآن در دوران معاصر مطرح شده است.

۱۳۹۵/۰۳/۲۷

گفتمان عصری و مطالعات میان رشته ای قرآن کریم

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

در طی يک و نيم سده اخير، همگام با برآمدن جريان های اسلامگرا و گرونده به بازگشت به ارزش های دينی در جهان اسلام، روياورد به فهم قرآن و شناخت مقام قرآن نيز در ميان مسلمانان فزونی گرفته است. با وجود تفاوت هايی که ميان طيف های مختلف اسلامگرا در اين دوره ديده می شود، محوريت دادن به قرآن کريم در فهم اسلام و بازخوانی تعاليم آن، از وجوه مشترک بين آنهاست.