مقدمه
افغانستان کشوری است در همسایگی ما که گفته می شود بیش از 99 درصد مردم آن مسلمان اند که از این تعداد 25 الی 30 درصد شیعه دوازده امامی، حدود سه درصد اسماعیلی و باقی اهل تسنن اند.
تخریب مراقد مطهر امامان شیعه و نیز شمار زیادی از اصحاب و اطرافیان حضرت رسول (ص) در بقیع، واکنش‌های بسیاری را در جهان اسلام برانگیخت
به کوشش محمدرضا معینی
با توجّه به آنچه گذشت، اینک به بررسی موارد مهمّ اختلاف رأی صدوق و مفید، و نیز نظر و داوری مجلسی در این‌باره، می‌پردازیم:
در رابطه با فضیلت و ثواب زیارت حضرت فاطمۀ معصومه (سلام الله علیها) و شهر قم معدود روایاتی به ما رسیده که معروف ترین آن حدیثی است مروی از امام رضا (علیه السلام) با عبارت: «مَن زَارَهَا فَلَهُ الجَنَّة» «کسی که او را زیارت کند بهشت بر او واجب می شود»، این حدیث از لحاظ سند و متن در اعلا درجۀ اعتبار قرار دارد.
به کوشش محمدرضا معینی
مجلسی در «بحار الانوار » از مفید، همه جا با تکریم و بزرگداشت، یاد کرده و گذشته از نقل روایاتی که او از امامان در کتب حدیثی خود، مانند «مجالس» آورده، و نقل منقولات تاریخی او در «ارشاد» و «مسارّ الشیعه »، به آراء و بیانات کلامی وی، توجّهی خاصّ دارد و در زمینه های مختلف، آنها را نقل می کند.
تاريخ علمی، سیاسی و اجتماعی «نیشابور» مهمترین شهر خراسان بزرگ، به پهنای تاریخ ایران وسیع و دامنه دار است، و در بسیاری از وقایع تاریخی ایران از آن یاد می شود. تلخیص های کتاب «تاریخ نیشابور» حاکم نیشابوری (ت 405 ق) دریچه ای است کوچک که گوشه ای از تاریخ درخشان علمی این شهر را به ما می نمایاند.
سالهاست که ضعف جامعۀ آکادمیک ایران به خصوص در علوم انسانی به شدّت خودنمایی می کند. نشستها، سخنرانیها، همایشها و جلسات متعددی برای استخراج آسیبهای جامعۀ علمی در ایران تدارک دیده شده است و نسخه های متعددی نیز برای درمان آن پیچیده شده که هیچ کدام نتوانسته درمانی برای دردِ این بیمارِ در حالِ احتضار باشد.
يکي از مهمترين خدماتی که در قرن هشتم هجری برای تشیع ایرانیان صورت گرفت توسط علامه حلی (ت 726 هـ) بود؛ او که خود سبب تشیع سلطان محمد خدابنده بود او را نیز در بسیاری از سفرهایش همراهی کرد تا با این همراهی بتواند بنیان تشيع را در ايراني که اغلب شهروندانش در آن زمان عامي مذهب بودند، مستحکم گرداند.
زیارت اربعین به عنوان گونه ای از تجمع دینی و مذهبی می تواند موضوع پژوهش و مطالعه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرار بگیرد چه این تجمع مذهبی از بزرگترین تجمعات تاریخ بشری است.
به اهتمام محمدرضا معینی
د) آثار مبتنی بر آثار پیشین
مؤلفانی را میشناسیم که هم راوی آثار پیشترند و هم خود کتاب نوشته اند، حتی گاهی نام کتابهای ایشان با نام کتابهای پیشین؛ که خود راوی آن بوده اند، یکی است. بگونه ای که در سلسله اسنادی برخی از احادیث این مشکل پیش میآید که حدیث از کتاب کدامیک از این دو نفر گرفته شده است.
به اهتمام محمدرضا معینی
الف) کتابت حدیث در حضور ائمه
موارد فزون از شماری وجود دارد که راوی نقل می کند از امام سؤالی کرده و امام به او گفته اند بنویس و سپس مطلب را املا کرده اند. این موارد را محققان در پژوهشهای خود یاد کرده اند.
مراسم محرم در دوره صفویه (حکمرانی 1501-1722م.) با وقایع سیاسی و همگانی مهمی تطور پیدا کرد. با اینکه این مراسم از سال 963م. و در دوره حکمرانی عزالدین بویه (934-1055م.) پادشاه آل‌بویه در ایران انجام می‌گرفت، اما با به قدرت رسیدن شاه اسماعیل صفوی (حکمرانی1501-1524م.) در سال 1501م.، و اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی این امپراطوری تازه تأسیس، مراسم محرم شاهد عمومیت یافتن بیشتر در شهرهای اصفهان، تبریز و شیراز بود.
به اهتمام محمدرضا معینی
درباره انتساب جوامع معروف حدیثی به مؤلفان آنها اتفاق نظر هست. تدوین چهار جامع حدیثی مهم و نیز تألیف محاسن از ابوجعفر احمد بن محمّد بن خالد برقی، از نیمه دوم قرن سوم تا نیمه اول قرن پنجم صورت گرفت و انتساب نسخه های موجود به مؤلفان آنها نزد صاحبنظران فی الجمله مسلم است، هر چند بسیاری از این نسخه ها به زمانی دورتر از عصر مؤلف تعلق دارند.
مطالعات شیعی یا شیعه‌شناسی یا به عبارت دیگر Shiite studies، بـه عـنـوان نـوعـی از مـطـالـعـات آكادمیك رشته‌ای دانشگاهی است كـه محل تولد آن كشورهای غربی اســـت و آن هــم در فـضـــاهــای دانـشگـاهـی غـرب نـه فضـاهـای عـمـومـی یـا تـبلـیـغی، تبشیری و انـتـشاراتی. در دانشگاه‌های غرب (اعم از اروپا، آمریكا و كانادا) ذیل دانـشـكـده‌هـای شـرق‌شـنـاسی یا اسـلام‌شـنــاسـی، خـاورمـیـانـه یـا مطالعات عربی آفریقایی و مواردی مـثـل اینهـا، بـه شیعـه‌شنـاسـی و اسلام‌شناسی می‌پردازند.