همه
۱۴۰۰/۰۶/۲۳

سه پرسش درباره روایت علامات المومن و زیارت اربعین

روایت معروف به علامات المومن نقل شده از امام حسن عسکری(ع)،‌ روایتی است که برای استحباب زیارت اربعین (به طور خاص) مورد استناد قرار گرفته است. […]
۱۳۹۹/۱۰/۰۵

تازه‌ها و پاره‌هایی در مطالعات فرهنگ رضوی (۵۰۱-۵۵۰)، به کوشش پیمان اسحاقی

تازه‌ها و پاره‌هایی در مطالعات فرهنگ رضوی (۵۰۱-۵۵۰) به کوشش پیمان اسحاقی   فرهنگ رضوی را در مختصرترین بیان می‌توان بروزات مختلف مادی و غیرمادی مرتبط […]
۱۳۹۹/۰۱/۲۹

نکته‌ای درباره پیشینه داستان غزوه بئر ذات‌العَلَم (جنگ امام علی (ع) با جنّیان)

در تاریخ اسلام، از دوره‌ای نسبتاً زود هنگام، روایت‌هایی از جنگ‌ها و حماسه‌های مذهبی با نقش‌آفرینی شخصیت‌های مقدس به ویژه امام علی (ع) و محمد حنفیه […]
۱۳۹۸/۱۲/۱۴

الضیاء النبویّ فی ترجمه الشریف المحدّث أبی القاسم جعفر بن محمد الموسویّ العلویّ

لقد ضاعت أحوال الکثیر من رجال الحدیث عند الشیعه الإمامیه، وخفیت علینا تراجمهم؛ والثلّه القلیله التی وصلتنا معلومات وافیه عنهم من خلال المصادر التاریخیه هم أقل […]
۱۳۹۸/۱۱/۰۵

التشیع الإمامی بالمدینه المنوره فی العصور الإسلامیه الوسطى؛ دراسه تاریخیه موجزه (۲)

ملخـّص البحث: يهدف هذا البحث إلى دراسة موجزة للتشيع الإمامي في المدينة المنورة والتطور التاريخي الذي شهده التشيع بها من حيث مراحل انتشاره وانحساره، كما يتطرّق البحث إلى الوضع الاجتماعي للشيعة الإمامية، وأهمّ أعلامها في المدينة المنورة في العصرين الأيوبي والمملوكي، وذلك اعتماداً على المعطيات المتوفّرة والمواد التي تقدّمها أمّهات المصادر التاريخية، وخاصة مصادر العصر المملوكي. وتُظهر نتائج البحث أن المدينة المنورة كانت قد أصبحت مدينة ذات أغلبية شيعية خلال العصر الأيوبي؛ ربما كان لظهور الخلافة الفاطمية واستيلائها على الحجاز وتأسيس إمارة الأشراف من آل مهنّا الإماميّين في المدينة دوراً في انتشار التشيع بها. كما تُظهر نتائج البحث أنّه مع قيام دولة المماليك بدأت مرحلة انحسار التشيع الإمامي بالمدينة، حيث شهد النصف الأول للقرن الثامن الهجري محاولات عديدة من أعلام أهل السنة في مواجهة التشيع بالمدينة بدعمٍ من السلطة المملوكية، أدّت إلى تقليص الوجود الشيعي بالمدينة المنورة، إلى أن تحوّلت إلى مدينة ذات أغلبية سنّية في نهاية العصر المملوكي. الكلمات المفتاحية: الشيعة الإمامية، المدينة المنورة، تاريخ التشيع، العصر الأيوبي، العصر المملوكي
۱۳۹۸/۱۰/۱۵

التشیع الإمامی بالمدینه المنوره فی العصور الإسلامیه الوسطى؛ دراسه تاریخیه موجزه (۱)

ملخـّص البحث: يهدف هذا البحث إلى دراسة موجزة للتشيع الإمامي في المدينة المنورة والتطور التاريخي الذي شهده التشيع بها من حيث مراحل انتشاره وانحساره، كما يتطرّق البحث إلى الوضع الاجتماعي للشيعة الإمامية، وأهمّ أعلامها في المدينة المنورة في العصرين الأيوبي والمملوكي، وذلك اعتماداً على المعطيات المتوفّرة والمواد التي تقدّمها أمّهات المصادر التاريخية، وخاصة مصادر العصر المملوكي. وتُظهر نتائج البحث أن المدينة المنورة كانت قد أصبحت مدينة ذات أغلبية شيعية خلال العصر الأيوبي؛ ربما كان لظهور الخلافة الفاطمية واستيلائها على الحجاز وتأسيس إمارة الأشراف من آل مهنّا الإماميّين في المدينة دوراً في انتشار التشيع بها. كما تُظهر نتائج البحث أنّه مع قيام دولة المماليك بدأت مرحلة انحسار التشيع الإمامي بالمدينة، حيث شهد النصف الأول للقرن الثامن الهجري محاولات عديدة من أعلام أهل السنة في مواجهة التشيع بالمدينة بدعمٍ من السلطة المملوكية، أدّت إلى تقليص الوجود الشيعي بالمدينة المنورة، إلى أن تحوّلت إلى مدينة ذات أغلبية سنّية في نهاية العصر المملوكي.
۱۳۹۸/۰۵/۲۳

مناسک‌نامه شیعی کهنی در بحار الانوار

علامه مجلسی (ره) در بحار الانوار، متن رساله‌ای در مناسک حج را نقل کرده است که آن را در نسخه‌ای خطی از فقه رضوی یافته و […]
۱۳۹۸/۰۳/۲۷

الروضه الفردوسیه آقشهری، مفصّل‌ترین تک‌نگاری درباره بقیع، و اشاره به زیارت‌نامه‌ای شیعی با رویکرد تقریبی

در میراث مکتوب اسلامی، آثاری چند به تک‌نگاری درباره قبرستان بقیع و مدفونین در آن اختصاص یافته است که از آن جمله می‌توان به کتاب الروضه […]
۱۳۹۸/۰۲/۱۱

نکته‌ای درباره گرایش فرقه‌ای جامعه شیعی طبریه

چنانکه پیش از این در مقاله «شواهد انتشار تشیع در اردن و فلسطین تا سده ششم هجری» (به آدرس: http://yon.ir/IQqBb ) اشاره کرده‌ام، شواهد تاریخی نشان از […]
۱۳۹۸/۰۱/۱۶

نکته‌ای درباره مذهب و مسئله سیادت شیخ صفی‌الدین اردبیلی

از زمانی‌که احمد کسروی در اثر خود شیخ صفی و تبارش، به نفی سیادت و تشیع شیخ صفی‌الدین اردبیلی پرداخت، این موضوع به مسئله‌ای مناقشه برانگیز […]
۱۳۹۸/۰۱/۱۴

امامیه عنوان خوارج در برخی تصحیح‌های تعریفات!

«تعریفات» جرجانی کتابی دانشنامه‌گونه و در ژانر «اصطلاحات‌نگاری»ست. در این کتاب از بسیاری از دسته و فرقه‌های جهان اسلام سخن رفته است. جرجانی در یکی از درآیندهای این کتاب، «الإمامیة» را بطور نامنتظره، برای «خوارج» و منحصر در آنان بکار برده است! البته، این مدخل در برخی از تصحیح‌های تعریفات نیست؛ ولی باید بررسید که اگر بواقع، جرجانی این‌گونه امامیه را تعریف کرده، آن را آیا از کتابی برگرفته یا معنای متبادر بذهن فضایی‌ست که درش این کتاب را نگاشته!؟ دست‌کم، باید نسخه‌های تعریفات را بررسید و کتاب‌های دیگر جرجانی را پژوهید تا بتوان در این‌باره با طمئنینه نظر داد!
۱۳۹۷/۱۲/۲۵

این اشعار سروده کیست؟

ابن شهرآشوب در مناقب خود، بخشی از قصیده‌ای از «ابن مقلّد شیزری یا شرف‌الدوله» و بخشی از قصیده دیگری از «شرف‌الدوله» را در مدح اهل بیت (ع) نقل کرده است که مؤلفین شیعه در سراینده قصیده اول با یکدیگر اختلاف داشته و آن را به شخصیت‌های متعددی از جمله اسامة بن منقذ، جدّ وی سدیدالملک علی بن مقلّد، شرف‌الدوله اسماعیل پسر عموی اسامه، و امیر شرف‌الدوله شیرویه دیلمی نسبت داده‌اند. نگارنده این سطور در این مقاله، انتساب این قصیده به هر یک از شخصیت‌های فوق را رد کرده و سراینده واقعی آن را شناسانیده است.
۱۳۹۷/۱۲/۰۸

فتیان الشاغوری، شاعرٌ شیعیٌّ مجهول

شهاب الدين فتيان الشاغوري (530-615هـ)، أديب وشاعر دمشقي عاش في القرن السادس وبداية القرن السابع. وله ديوان شعر مطبوع بدمشق بتحقيق أحمد الجندي، وأكثره قصائد في مدائح (أو مراثي) الملوك والأمراء والوزراء. وقد سكت المصادر التاريخية عن مذهب الشاعر وعقيدته، ولكن مؤلف هذا المقال يقدّم شواهد عديدة من ديوان شعره يدلّ على عقائد الشاعر الشيعية وحبّه لأهل البيت (ع)؛ ويعتبر أن فتيان الشاغوري شاعر شيعيّ مجهول لم ينتبه على تشيّعه أحد من المؤلفين.
۱۳۹۷/۱۲/۰۳

ابن معقل حمصی و تشیّع امامی در حمص در سده‌های میانی

درآمد سرزمین شام در حد فاصل سده‌های چهارم تا ششم هجری، در نتیجه روی کار آمدن دولت‌های شیعه در این سرزمین، شاهد گسترش چشمگیر تشیّع و […]
۱۳۹۷/۱۰/۲۴

ملا عبدالله شوشتری و کتابت دو مجموعه رجالی در جبل عامل

عبدالله بن حسین تستری معروف به ملا عبدالله شوشتری (درگذشته ۱۰۲۱ق)، از علمای برجسته دوره صفوی و معاصر شاه عباس کبیر (حکومت: ۹۹۶-۱۰۳۸ق) است که مدرسه […]