زیارت اربعین به عنوان گونه ای از تجمع دینی و مذهبی می تواند موضوع پژوهش و مطالعه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرار بگیرد چه این تجمع مذهبی از بزرگترین تجمعات تاریخ بشری است.
زیارت اربعین نه تنها بر اساس روایات شیعه یکی از علائم مؤمنان به شمار میرود، بلکه در طول تاریخ اسلام، به عنوان یکی از اجزاء هویتی شیعیان تثبیت گردیده است. زیارت اربعین، اولین بار و چهل روز بعد از واقعه دشت کربلا، توسط جابر بن عبدالله انصاری، صحابی نامدار و دوستدار نامآشنای اهل بیت رسالت (ع)، آغاز گردید و به تدریج به یکی از عناصر مهم هویت شیعی تبدیل شد.