Tomat AndishehTomat AndishehTomat AndishehTomat Andisheh
  • خانه –
  • جستارها و یادداشت ها –
    • صفحات پژوهشگران
            • آستانگی
            • آگورا
            • اتوپیا
            • اسلام‌ پژوهی
            • افق مبین
            • بیاض: یادداشت هایی در مردم شناسی شیعه
            • تاریخ اندیشۀ دینی
            • تاریخ‌نگاری
            • تلفیق دانش
            • جستارهای تاریخی
            • حبه‌های نقره فام
            • خوانشها
            • خیلی گذشته، خیلی حالا
            • زبان و ادبیات قرآن
            • شاه شوریده‌سران
            • طاوس
            • سایر نویسندگان
            • فرهنگ روش
            • محمدرضا عشوری مقدم
            • مدهامّتان
            • مطالعات فرهنگ رضوی
            • مهر داد
            • مواسات
            • میراث مکتوب شیعه
            • واژه ها و معناها
            • پیشینه
            • گزارش کتاب تاریخ
    • موضوعات
          • ادب و هنر
          • اقتصاد و مدیریت
          • تاریخ و نسخ خطی
          • زبان‌شناسی
          • شیعه‌شناسی و ایران­‌شناسی
          • علوم اجتماعی
          • علوم سیاسی و ارتباطات
          • فقه و حقوق
          • فلسفه و روش‌شناسی علوم انسانی
          • مردم­‌شناسی و مطالعات فرهنگی
          • مطالعات ادیان و اسلامی
          • مطالعات قرآنی
  • فرصت‌های آکادمیک –
    • کشور –
          • آذربایجان
          • آفریقای جنوبی
          • آلبانی
          • آلمان
          • آمریکا
          • اتریش
          • اردن
          • ارمنستان
          • ازبکستان
          • اسپانیا
          • استرالیا
          • استونی
          • اسکاتلند
          • اسلواکی
          • اسلوونی
          • افغانستان
          • الجزائر
          • امارات متحده عربی
          • اندونزی
          • انگلستان
          • اوکراین
          • ایتالیا
          • ایران
          • ایرلند
          • ایرلند شمالی
          • بروئنی
          • بلژیک
          • بلغارستان
          • بوسنی و هرزگوین
          • پاکستان
          • پرتغال
          • تایلند
          • تایوان
          • ترکیه
          • تونس
          • جمهوری آذربایجان
          • جمهوری چک
          • چین
          • دانمارک
          • روسیه
          • رومانی
          • ژاپن
          • سنگاپور
          • سوئد
          • سوئیس
          • سودان
          • عراق
          • عربستان
          • عمان
          • فرانسه
          • فنلاند
          • قرقیزستان
          • قزاقستان
          • قطر
          • کانادا
          • کره‌جنوبی
          • کرواسی
          • کویت
          • گرجستان
          • لبنان
          • لهستان
          • لوکزامبورگ
          • مالت
          • مالزی
          • مجارستان
          • مراکش
          • مصر
          • مغرب
          • مقدونیه
          • مکزیک
          • نروژ
          • نیوزیلند
          • هلند
          • هند
          • هندوستان
          • هنگ‌کنگ
          • ولز
          • ونزوئلا
          • یونان
    • موضوع –
          • مطالعات قرآنی
          • زبان‌شناسی
          • فقه و حقوق
          • فلسفه و روش شناسی علوم انسانی
          • شیعه‌شناسی و ایران­‌شناسی
          • اقتصاد و مدیریت
          • ادب و هنر
          • مطالعات منطقه‌ای
          • تاریخ و نسخ خطی
          • علوم سیاسی و ارتباطات
          • مردم­‌شناسی و مطالعات فرهنگی
          • علوم اجتماعی
          • مطالعات ادیان و اسلام
    • گونه –
          • استاد مدعو استادی موقت در دانشگاه (Non-Tenure Track Professorship/lecturer/instructor)موقعیتی تدریسی در دانشگاه است که بر اساس نیاز دانشگاه به مدرسی در زمینه‌ای خاص، تعریف می‌شود. این موقعیت تدریسی مدت زمان مشخصی دارد و در این مدت، استاد موقت به تدریس در زمینه مورد نظر دانشگاه می‌پردازد و بعد از پایان مدت تحصیل، دانشگاه تعهدی نسبت به وی ندارد. این استاد در زمان تدریس در دانشگاه ماهانه حقوق دریافت می‌کند.
          • اعلام برنامه دکتریبرنامه ای که دانشجو با شرکت در آن موفق به اخذ درجه دکتری (PhD) می‌شود. این برنامه در کشورهای اروپایی و استرالیا دست کم سه‌ سال و غالبا فاقد درس‌های اجباری است. درمواردی که چنین چیزی ـ یعنی درس اجباری برای دوره دکتری ـ وجود دارد ـ مانند برخی برنامه‌های دکتری‌ جدید در آلمان ـ غالبا درس نمره‌ای ندارد و ارائه گواهی گذراندن درس کافی است. در کشورهای آمریکای شمالی برنامه دکتری، دست کم پنج سال به طول می انجامد و شباهت زیادی با دوره‌های دکتری ایران دارد. به این ترتیب دانشجو موظف به گذراندن درس‌هایی با نمره‌های مؤثر، امتحان جامع شفاهی و دفاع از رساله دکتری خود می‌باشد. اخیرا بسیاری از برنامه‌های دکتری در کشورهای حوزه اسکاندیناوی، خود را به الگوی برنامه‌های آمریکای شمالی نزدیک کرده‌اند و دوره‌های دکتری با درس‌‌های اجباری و مدت زمان نسبتا طولانی‌تر نسبت به سایر کشورهای اروپایی برگزار می‌کنند.
          • اعلام برنامه کارشناسی ارشدکارشناسی ارشد عموماً به صورت یک‌ساله و یا دوساله ارائه می‌شود. دوره‌های یک‌ساله عموما فاقد پایان‌نامه و دوره‌های دو ساله دارای پایان‌نامه می‌باشد. در برخی کشور‌های تنها با گذراندن دوره کارشناسی ارشد دو ساله و ارائه پایان‌نامه است که می‌توان دوره دکتری (PhD) را شروع کرد. در بریتانیا دوره‌ کارشناسی ارشد خاصی با عنوان (Mphil) وجود دارد که در صورت طی آن، مدت زمان تحصیل دوره دکترا قدری کاهش می‌یابد.
          • اعلام یا راه اندازی وب سایتوب‌سایت‌های علمی توسط فرد و یا افرادی برای ترویج و پیشبرد زمینه علمی خاصی راه اندازی می‌شوند. وب‌سایت‌ها گاه توسط فرد و افراد و گاه به واسطه تصمیم موسسه‌ای فعالیت خود را آغاز می‌کنند.
          • بودجه پژوهشیبودجه پژوهشی (Research Grant)، مبلغی است که توسط دانشگاه ها و یا مراکز علمی و فرهنگی، به دانشجو و یا استاد پرداخت می‌شود تا او پژوهش خاص را به سامان برساند. معمولاً بودجه‌های پژوهشی به صورت رسمی اعلام می‌شود و دانشجویان و اساتید متقاضی برای دریافت آنها، مدارک خود را ارسال می‌کنند. کمیته‌ای علمی، افرادی را انتخاب و بودجه سفر علمی را در اختیار آنان قرار می‌دهد.
          • بودجه سفر علمیبودجه سفر علمی (Travel Grant)، مبلغی است که توسط دانشگاه‌ها و یا مراکز علمی و فرهنگی، به دانشجو و یا استاد پرداخت می‌شود تا او در نشستی علمی شرکت کند و یا برای مدتی معلوم، به پژوهش در مکانی خاص بپردازد. معمولاً بودجه‌های سفر علمی به صورت رسمی اعلام می‌شود و دانشجویان و اساتید متقاضی برای دریافت آنها، مدارک خود را ارسال می‌کنند. کمیته‌ای علمی، افرادی را انتخاب و بودجه سفر علمی را در اختیار آنان قرار می‌دهد.
          • بورسیه دکتراکمک هزینه تحصیلی که به دانشجوی دوره دکتری برای پوشش دادن هزینه‌های زندگی و یا تحصیل پرداخت می‌شود. میزان و شکل پرداخت این کمک هزینه براساس تعریفی که برای آن شده است وهمچنین کشورهای مختلف می‌تواند شرایط و ویژگی‌های متفاوتی داشته است. ویژگی اصلی این کمک هزینه این است که تعهّد شغلی برای دریافت کننده ایجاد نمی‌کند و دریافت کننده صرفا دانشجویی است که موظّف است با آن مبلغ تحصیل خود را به سرانجام برساند. در مواردی ادامه دریافت بورسیه منوط به ارائه گزارش کار و ارزیابی‌های دوره‌ای است.
          • بورسیه کارشناسی
          • بورسیه کارشناسی ارشدکمک هزینه تحصیلی که به دانشجوی دوره کارشناسی ارشد برای پوشش دادن هزینه‌های زندگی و یا تحصیل پرداخت می‌شود. میزان و شکل پرداخت این کمک هزینه براساس تعریفی که برای آن شده است و همچنین کشورهای مختلف می‌تواند شرایط و ویژگی‌های متفاوتی داشته است. درمواردی ادامه دریافت بورسیه منوط به ارائه گزارش کار و ارزیابی‌های دوره‌ای است.
          • جایزه علمیجایزه‌های علمی، عنوان عامی برای گونه‌های مختلفی از تشویقاتی هستند که ازدانشجویان، اساتید و یا پژوهشگران مستقل، به سبب ارائه برخی آثار علمی، اعم از کتاب، پایان‌نامه و یا مقاله صورت می‌گیرد. جایزه‌های علمی عمدتاً توسط موسسات و بنیادهای علمی ارائه می‌شوند و معمولاً مبلغ مشخصی پول هستند. در بسیاری موارد، ارائه جایزه به صورت رسمی اعلام می‌شود، افراد واجد شرایط برای دریافت آنها اقدام می‌کنند و در نهایت افرادی به عنوان منتخب، برنده این جوایز می شوند.
          • دستیار پژوهشیدستیاری پژوهشی (Research Associate) فرصتی است دانشگاهی که به شماری از دانشجویان مقاطع مختلف و نیز پژوهشگران غیر دانشجو اعطا می‌شود. فرصت دستیاری پژوهشی، توسط گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌های مختلف جهان اعلام می‌شود و کسانی که به عنوان دستیار پژوهشی انتخاب شوند، موظف به همکاری با یک استاد دانشگاه در پروژه مخصوصی هستند. به دستیاران پژوهشی از محل بودجه اختصاص یافته برای آن پژوهش، دستمزد پرداخته می شود.
          • دوره های کوتاه مدتدوره‌های غالبا پژوهشی هستند که برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و یا حتی اساتید این امکان را فراهم می‌کنند که در یک بازه زمانی مشخص در یک مرکز دانشگاهی و یا پژوهشی دیگر به مطالعه و پژوهش بپردازند. در این دوره‌ها غالبا شرکت‌کنندگان نیز موظف هستند که نتایج پژوهش خود را دست کم در قالب یک یا چند سخنرانی ارائه کنند. شماری از این دوره‌ها تمام یا بخشی از هزینه‌های داوطلب (ثبت‌نام، سفر و اسکان) را برای شرکت‌کنندگان بر عهده می‌گیرند.
          • شغل استادیاستادی دانشگاه (Tenure Track Professorship) به عنوان یک شغل، یکی از مهم ترین گونه‌های فعالیت آکادمیک است. افراد دارای مدرک دکترا و یا فوق دکترا، معمولاً بر اساس فراخوانی عام توسط دانشگاه، برای در اختیار گرفتن یک موقعیت دانشگاهی، مورد مصاحبه قرار می‌گیرند. همچنین پیشینه تحقیقاتی و علمی ایشان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. افراد منتخب ابتدائاً برای یک دوره پنج ساله آزمایشی (Tenure Track) به استخدام دانشگاه در می‌آیند و بعد از پنج سال و بر اساس رای کمیته علمی دانشکده و دانشگاه، از کار برکنار و یا به صورت دائم در دانشگاه مشغول به تحصیل خواهند شد. در حال حاضر در کشور آلمان ورود به کرسی استادی منوط به گذراندن دوره فوق دکتری آلمانی (habilitation) و يا دوره استادیاری آلمانی (juniorprofessorship) است.
          • شغل دکتراشغل پژوهشی ـ آموزشی است که شاغل در صورت اتمام موفقیت‌آمیز دوره شغلی خود، حائز درجه دکتری نیز می‌شود. شغل دکتری دست‌کم شامل نوشتن رساله پژوهشی دکتری می‌شود و علاوه بر آن گاهی وظایف آموزشی و حتی اداری نیز به فرد شاغل محول می‌شود. تفاوت اصلی شغل دکتری با بورسیه دکتری، تعهد شغلی و کاری است که برای دانشجو ایجاد می‌شود و او موظف است در زمان‌های خاصی در جای خاصی حضور داشته باشد. با این حال در کشورهایی که این موقعیت‌ها عرضه می‌شود، نرخ متوسط حقوق دریافتی برای شغل دکتری، از بورسیه دکتری بیشتر است. در حال حاضر شغل دکتری غالباً در کشورهایی مثل آلمان، سوئیس، هلند، اتریش، بلژیک، لوگزامبورگ و کشورهای اسکاندیناوی عرضه می‌شود. دریافت‌کنندگان شغل دکتری، بعد از پایان دوره، برای اخذ اقامت دائم و یا شهروندی آن کشورها، عموماً از موقعیت‌ بهتری برخوردار خواهند بود.
          • فراخوان کتابفراخوانی است که در آن از پژوهشگران مرتبط با یک حوزه مطالعاتی درخواست می‌شود تا کتاب خود را ارسال کنند. این فراخوان غالبا توسط ناشران کتاب‌های دانشگاهی برای سری یا موضوع خاصی که به طور سلسله‌وار چاپ می‌کنند، اعلام می‌شود.
          • فراخوان مقالهفراخوانی است که در آن از پژوهشگران مرتبط با یک حوزه مطالعاتی درخواست می‌شود تا پژوهش‌ها و مقالات خود را ارسال کنند. این فراخوان می‌تواند برای یک کتاب و یا شماره خاصی از یک مجله باشد.
          • فوق دکترافوق دکترا (Postdoc) دوره‌ای معمولا یک تا سه ساله است که دانشجویان بعد از به پایان بردن دوره دکترا، آن را می‌گذرانند. فرصت‌های فوق دکترا بعد از دریافت مدرک دکترا قابل ورود هستند، اما دانشجویان دکترا حدود شش ماه قبل از دفاع از پایان‌نامه دکترای خود. برای این فرصت اقدام می‌کنند. دانشجویان مقطع فوق دکترا، در این دوره، می‌باید به پژوهش و یا تدریس بپردازند، اما در کلاسی به عنوان تحصیل، شرکت نمی‌کنند. این دانشجویان همچنین از دانشگاه به صورت ماهیانه حقوق دریافت می‌کنند؛ چه اینکه فوق دکترا اساساً نوعی شغل است. فرصتهای فوق دکترا، به صورت متناوب توسط دانشگاه‌ها اعلام می‌شود و کمیته‌ای علمی آنها از میان متقاضیان، انتخاب می‌کند. فرصت های فوق دکترا معمولاً بسیار رقابتی است.
          • کارگاهکارگاه‌ها همان دوره‌های کوتاه مدت با هدف آموزشی هستند که به زمان خاصی اختصاص ندارند و در آن یک نوع تعامل جمعی قوی‌تر دوره‌های کوتاه مدت وجود دارد. علی الخصوص نوع ارائه‌هایی که اساتید دارند با ارائه‌های کنفرانس و دوره‌های کوتاه‌مدت متفاوت است؛ چرا که غالباً به شکلی است که به طور عملی شرکت‌کنندگان را درگیر محتوا می‌کند و از آنان خواسته میشود که کارهایی را در طول دوره با مشارکت جمعی تمرین کنند. در کارگاه‌ها غالباً تکیه کمتری بر بُعد تئوری ـ انتزاعی می‌شود و بیشتر یادگیری عملی مهارتها مدنظر است.
          • کنفرانساجتماع شماری از پژوهشگران که در آن پژوهش‌ها ارائه می‌شود. این ارائه می تواند به شکل سخنرانی ـ ارائه شفاهی و یا پوستر ـ باشد. براساس نوع، بزرگی و ماهیت، یک کنفرانس می‌تواند از یک تا چند روز به طول انجامد و در بردارنده یک الی ده‌ها پنل (بخش) باشد. هر یک از پنل‌ها به موضوع خاصی می‌پردازد و توسط دانشمندی متخصص آن موضوع اداره می‌شود.
          • مدارس فصلیمدارس فصلی دوره‌های کوتاه مدّت آموزشی هستند که در بازه زمانی خاصّی (مدرسه تابستانی، بهاری، پائیزی یا زمستانی) برگزار می‌شوند. موضوعاتی که در این مدارس ارائه می‌شود بسیار متنوع و براساس نیازها، خواسته و سلیقه برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان می‌تواند متفاوت باشد و حتی شامل مدارس تابستانی درخصوص فرهنگ و زبان یک کشور می‌تواند باشد. در مدارس فصلی گاهی شرکت‌کنندگان نیز موظف به ارائه پژوهشی در قالب یک سخنرانی کوتاه هستند و گاهی چنین الزامی وجود ندارد. شماری از مدارس فصلی تمام یا بخشی از هزینه‌های مدرسه (ثبت‌نام، سفر و اسکان) را برای شرکت‌کنندگان بر عهده می‌گیرند. مدارسی که اقدام پوشش هزینه‌ها می‌کنند معمولا از دسته‌ای هستند که انتظار دارند شرکت‌کنندگان، ارائه پژوهش و یا افزوده دیگری برای دوره داشته باشند.
  • فصلنامه آفاق شیعه –
  • خدمات –
  • اخبار –
  • آکادمی طومار –
  • تقویم آکادمیک –
  • تماس با ما و درباره ما –
  • سایر نویسندگان (سایر نویسندگان)
جستارهایی درباره نقد متن (۱): چیستی نقد متن
۱۳۹۵/۰۵/۲۲
عقلانیت نابخردانه: تامّلی بَر “عقلانیت” از دو مَنظرِ متفاوتِ اقتصاد و جامعه شناسی
۱۳۹۵/۰۵/۲۲
تحلیل گفتمان شبکه های اجتماعی
  دسته بندی ها: مردم­‌شناسی و مطالعات فرهنگی، علوم اجتماعی
۱۳۹۵/۰۵/۲۲
نویسنده: احسان دهقان

در زندگی امروزی، عبارات شبکه های اجتماعی و رسانه های اجتماعی نقشی بسیار پررنگ دارند. اگرچه بسیاری از ما این دو عبارت را به جای هم استفاده می کنیم، تفاوت هایی بین این دو وجود دارند: شبکه ی اجتماعی، شامل تمامی تعاملات انسانی، چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی است. در محیط خانواده، میان دوستان، محیط کار، و در خیابان، ما شبکه های اجتماعی گوناگونی می سازیم. از سوی دیگر، رسانه های اجتماعی عمدتا در حیطه ی فضای مجازی زندگی بشری مطرح می شوند. بنابراین، رسانه های اجتماعی شامل رادیو و تلویزیون، روزنامه، و محیط های مجازی در اینترنت می گردند. شبکه های مجازی اجتماعی، مثل تویتر و فیس بوک، در زندگی امروزی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. اما سوال مهمی که ذهن بسیاری از اندیشمندان امروزی را به خود مشغول کرده است این است که این شبکه های مجازی تا چه میزان اثر بخشی دارند؟ آیا باید نسبت به آنان خوش بین بود؟ آیا چنین شبکه هایی می توانند تغییری در زندگی بشری ایجاد کنند؟ آیا شبکه های اجتماعی مجازی می توانند در پیشبرد دموکراسی موثر باشند؟ سوالاتی از این قبیل، نیازمند مطالعات گسترده و چند‌‌‌-جانبه هستند.

در سال های اخیر، تحرکات اجتماعی گوناگونی در فضای مجازی منعکس شده اند. تحرکاتی از قبیل بهار عربی، یا جنبش وال استریت، بار دیگر ذهن ها را متوجه شبکه های اجتماعی مجازی و نقش مهم آنها در تحولات اجتماعی کرده اند.

برخی از متفکرین و نظریه پردازان، چنین فضاهای مجازی را بستر بسیار مناسبی برای مردم دانسته اند؛ به عقیده ی این دسته از نظریه پردازان، طبقات متوسط، که عمدتا صدای رسایی در بستر اجتماع ندارند،‌ می توانند با استفاده از این شبکه های اجتماعی صدای خود را به گوش دیگران برسانند، فعالیت های اجتماعی خود را هماهنگ کنند، و به اصطلاح، تریبونی برای فریاد پیدا کنند.

هرچند، چنین نگاهی خالی از اشکالات نیست. در زیر برخی از اشکالات وارده بر این نگاه را بررسی می کنیم:

یکی از اولین معضلات نگاهی چنین مثبت به شبکه های اجتماعی، ناشی از نوعی ساده انگاری و بی توجهی به برخی مسایل مهم است. اولین نکته که باید به آن توجه داشت، درجه ی نفوذ اینترنت و شبکه های اجتماعی در جوامع مختلف است. مطالعات گوناگون نشان داده اند که اگرچه درجه ی نفوذ اینترنت در جوامع مختلف بسیار متفاوت است، عضویت در شبکه های اجتماعی تقریبا منحصر به قشری مشخص از افراد هر جامعه است: به طور متوسط،‌ اکثریت اعضای شبکه های اجتماعی پر طرفدار مثل فیس بوک و توییتر را افرادی تحصیل کرده،‌ عضو طبقه ی متوسط، و در سنین بین ۱۸ و ۳۴ سال تشکیل می دهند. بنابراین، جمعیت حاضر در شبکه های اجتماعی مجازی به هیچ عنوان نمودی کامل و نماینده ای مناسب از یک جامعه نیست، چرا که بخش بزرگی از جمعیت هر جامعه در شبکه های اجتماعی مجازی عضو نیستند.

دومین مساله ی مهم در این رابطه، گفتمان های غالب در چنین فضاهایی است. به عنوان مثال، آمار مربوط به شبکه ی اجتماعی توییتر در سال ۲۰۰۹، نشانگر این هستند که تنها ۷ درصد از موضوعات مورد بحث در این شبکه ی اجتماعی مربوط به مسایل سیاسی-اجتماعی بوده اند، در حالی که در همان سال، ۳۸ درصد مباحث مربوط به مسایل سرگرمی بوده اند. یک سال بعد، موضوعات سیاسی تنها ۳ درصد از کل مباحث توییتر را تشکیل می دادند، در حالی که مباحث مربوط به موسیقی و سرگرمی پر طرفدارترین مباحث بوده اند. چنین آماری می تواند نشانگر این باشد که حداقل در حال حاضر، گفتمان غالب شبکه های اجتماعی مجازی، که به نوع خود منعکس کننده ی گفتمان مورد انتخاب اعضای آن می باشد، بسیار دور از گفتمان های سیاسی-اجتماعی است. نگاهی مثبت اندیش به چنین شبکه هایی، عمدتا چنین آماری را نادیده می گیرد.

مخالفین چنین آماری، عمدتا از دو مثال برای رد نگاه های بدبین به شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند: بهار عربی، و جنبش وال استریت. در ماه های اولیه ی پس از این تحولات اجتماعی، بسیاری از نظریه پردازان از این دو جنبش سیاسی-اجتماعی استفاده کردند تا نشان دهند شبکه های اجتماعی مجازی نقش بسیار پررنگ و موثری در شکل دهی به جنبش های مدنی‌، مقاومت های اجتماعی، و تحرکات سیاسی دارند. چنین بحث هایی تا آنجا پیش رفت که بهار عربی گاها به نام «انقلاب توییتری» و «انقلاب فیس بوکی» شناخته شد. اما مطالعات دقیق تری که به دنبال این مباحث انجام شد، نشان داد که این شبکه های اجتماعی صرفا به عنوان آیینه ای منعکس کننده ی فضای اجتماعی خود بودند. در حقیقت، آنچه که اتفاق می افتاد،‌ به خاطر وجود این شبکه های اجتماعی نبود. نقش شبکه های اجتماعی در چنین فضایی، تنها به عنوان ابزاری بود که اتفاقات داخل خیابان را گزارش می کرد. مطالعات دقیقی که زمان ارسال پیام های مجازی در توییتر و فیس بوک را با زمان اتفاقات داخل خیابان ها مقایسه کردند، نشان دادند که توییتر و فیس بوک در تمام مسایل از نظر زمانی پس از اتفاقات بودند: فی الواقع، مردم ابتدا به صورت خودجوش وارد خیابان شده بودند، و سپس مشاهدات خود را برای دیگران گزارش می کردند. انقلاب واقعی نه در توییتر یا فیس بوک، بلکه در خیابان های شهر اتفاق افتاده بود.

و در نهایت، اشکال دیگری که بر شبکه های اجتماعی مجازی وارد شده است، طبیعت سرمایه داری این شبکه هاست. بدون شک، این کاربران شبکه های مجازی هستند که محتوای این شبکه ها را تولید می کنند، و نگاهی سرسری به این شبکه ها، می تواند این نگاه را در بیننده تقویت کند که چون کاربران تولید محتوا می کنند،‌ این کاربران هستند که قدرت را در دست دارند. اما دو مساله چنین نگاهی را رد می کنند؛ اولین مساله، سیاست های سرمایه داری و سرمایه آفرینی این شبکه های مجازی است. در نگاهی ایده آلیستی، این کاربران هستند که تعیین خواهند کرد چه مساله ای بایستی مهم باشد، در مورد چه مساله ای باید صحبت شود، و چه مساله ای باید بیشتر دیده شود. هرچند،‌ نگاهی عمیق تر و واقع گرا تر نشان می دهد که در حقیقت،‌ صاحبان این شبکه های مجازی هستند که نقش تعیین کننده را دارند. به عنوان مثال،‌ سیاست های تبلیغاتی فیس بوک و توییتر به نحوی تنظیم شده اند که در ابتدا، افرادی به دیگر کاربران معرفی شوند که مبالغی را برای تبلیغ خود به این شبکه ها پرداخت کرده باشند. به بیان دیگر، کاربری که به تازگی عضو یکی از این شبکه ها شده باشد، با پیشنهاداتی از سوی این شبکه ها مواجه می گردد: چه کسی را باید دنبال کرد؟ این پیشنهادات، تنها به این دلیل آنجا هستند که هزینه ی تبلیغاتشان به آن شبکه ای اجتماعی پرداخت شده است. دومین مساله، سابقه ی کاری این شبکه های مجازی است. در موارد گوناگون، نشان داده شده است که موضوعاتی از سمت کاربران به شدت پر طرفدار بوده اند، اما دخالت سازمان های سیاسی و قانونی باعث شده است که این موضوعات از جانب این شبکه های اجتماعی سانسور شده، و به دیگر کاربران انتقال پیدا نکنند. بنابراین، حداقل در زمان حاضر، شبکه های اجتماعی مجازی کماکان از سوی صاحبین قدرت و سرمایه کنترل می شوند. در این میان،‌ نقش کاربران به «کارگران رایگان» تقلیل پیدا می کند: کارگرانی که به رایگان، برای صاحبین سرمایه ایجاد محتوا می کنند، و با رضایت کامل، خود را در معرض تبلیغات قرار می دهند. به علاوه،‌ اطلاعات کاربران این شبکه های مجازی، خود به صورت کالایی با ارزش در اختیار صاحبین این شبکه هاست. شبکه هایی مثل فیس بوک و توییتر، اطلاعات کاربران را در ازای مبالغی هنگفت در اختیار شرکت های بازاریابی، تبلیغاتی، و علاقه مندان خواهند گذاشت. در هنگام عضویت در هرکدام از این شبکه ها، کاربر بایستی موافقت نامه ی خود را با این مساله تایید کند. به عنوان مثال، در حال حاضر، دسترسی به اطلاعات تمامی کاربران توییتر، در ازای مبلغ ماهانه حدود سی هزار دلار ممکن می باشد. البته چنین حق دسترسی ای تنها به شرکای تجاری توییتر داده شده است، که به نوبه ی خود، قادر هستند این اطلاعات را به دیگران بفروشند.

با در نظر گرفتن مسایل مطرح شده، بحث را با یادآوری این نکته به پایان می برم که هنوز برای نگاهی سراسر مثبت یا سراسر منفی به شبکه های اجتماعی مجازی راه درازی در پیش روست. اگرچه نگاه های مثبت اندیش اولیه به این شبکه ها تا حدودی فروکش کرده اند، نقش موثر این شبکه ها در گسترش اطلاعات، شکل دهی به عقاید عمومی، و پتانسیل بالای آنها در فرایند دموکراسی غیر قابل انکار است. در بحث های آینده، به مسایل جزیی تر چنین فرایند ها و پتانسیل هایی خواهم پرداخت.

  برچسب ها: شبکه های اجتماعی، مطالعات فرهنگی، گفتمان
١١٧٥ بازدید

مطالب مرتبط

۱۴۰۱/۰۴/۱۱

کارگاه تدوین (سطح مقدماتی تا متوسط): تدوین تلویزیونی


بیشتر بخوانید
۱۴۰۱/۰۴/۰۵

خدمات کاربردی آکادمی طومار اندیشه در راستای حضور بهتر و بیشتر دانش‌پژوهان ایرانی جهت عرضه آثار پژوهشی در آکادمیای بین الملل


بیشتر بخوانید
۱۴۰۱/۰۴/۰۱

کارگاه آموزشی و مهارتی نگارش علمی-پژوهشی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی (پایان نامه، مقاله، طرح پژوهشی، پروژه و …)


بیشتر بخوانید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تماس با ما

 

 

از مسیر ارتباطی زیر با ما در تماس باشید:

رایانامه : [email protected]

|می‌خواهم از طومار اندیشه حمایت کنم|

عضویت در خبرنامه

جهت اطلاع از بروزرسانی های سایت ایمیل خود را ثبت نمایید.

تماس با ما







[recaptcha]
تمامی حقوق برای طومار اندیشه محفوظ است.