دکتر بابک رحیمی، استادیار مطالعات ایرانی و اسلامی در دانشگاه کالیفرنیا واقع در سندیگو، و مدیر مرکز مطالعات جهان سوم این دانشگاه است. این یادداشت کوتاه پیشتر در نشریه بهاریه منتشره از سوی موسسه میراث اسلامی، به انتشار رسیده بود.
اماکن زیارتی از عجیبترین نقاط کره زمین هستند. در سالهایی که در جهان به سیر و سیاحت پرداختهام، زیارتگاههای زیادی را از اسپانیا تا هند و از ایتالیا تا ژاپن دیدهام. در همه این مکانها، شاهد زائرانی بودهام، که همراه با زائرانی همچون خود، سفرهای معنوی را برای خودشناسی و تجربه خِرَد انجام دادهاند. سفرهای زیارتی همچنین فضاهایی جمعی پر از زندگی اجتماعی و تجربه جمعی هستند. و در این تجربه خاصِ گرامیداشتِ گذشتهای مشترک است که گروههای انسانی به حیات خود ادامه میدهند. ما میباید این حافظه را ذکری جمعی بنامیم که گونهای از زندگی را تعریف میکنند. آن زندگی که ریشه در تاریخ یک زیارتگاه دارد. زیارتگاه های اسلامی به صورت خاص مکانهای تجمعات گروهی است؛ جاهایی که حافظه تاریخی و اجتماعی حفظ میشود. زندگی اجتماعی، تاریخی کهن در زیارتگاههای اسلامی دارد؛خصوصاً آنها که به تاریخ اولیه اسلامی باز میگردد. از میان این دسته زیارتگاهها می توان به مدینه، کربلا و نجف اشاره کرد. تخریب هر یک از این زیارتگاهها، حذف حافظه دستهای از مردم و نهایتاً از هم گسستن بخشی از حافظه جمعی انسانیت است.
Pilgrimage sites are some of world’s most astonishing landmarks. In my years of travel, I have visited numerous pilgrimage sites from Spain to India, from Italy to Japan, where I have met people who have undergone spiritual journeys of self-understanding and experience of wisdom with their fellow pilgrims. Pilgrimages are also spaces of communities filled with social life and communal experience. And it is in the particular experience of commemoration of a shared past that communities survive. We might call this memory a collective remembrance, which denotes a form of life that is rooted in the history of a pilgrimage site. Islamic pilgrimage sites in particular are places of communal congregation where cultural and social memory is preserved. Social life has a long life in Islamic pilgrimage sites, especially those that back to the early Islamic history such as Medina (Saudi Arabia), Karbala and Najaf (Iraq). The destruction of any of these sites is the obliteration of memory of a people and, ultimately, disrupting a part of collective memory of humanity.
دکتر بابک رحیمی، استادیار مطالعات ایرانی و اسلامی در دانشگاه کالیفرنیا واقع در سندیگو، و مدیر مرکز مطالعات جهان سوم این دانشگاه است. این یادداشت کوتاه پیشتر در نشریه بهاریه منتشره از سوی موسسه میراث اسلامی، به انتشار رسیده بود.
ترجمه اشکان بحرانی، دانشگاه وندربیلت، ایالات متحده آمریکا
این جستار ترجمه ای است از یک مقاله در کتاب:
A Nation of Religions: The Politics of Pluralism in Multi-religious America, edited by Stephen Prothero, 2006, The University of North Carolina Press, pp. 43- 59.
بیشتر از یک سال پیش کتاب مشهور مارک کوهن ـ استاد دانشگاه پرینستون ـ درخصوص شکنجه و تعذیب یهودیان در قرون وسطی را مطاله نمودم. وی در این کتاب به مقایسه زندگی یهودیان در اروپا و منطقه مغرب عربی به طور همزمان میپردازد و تلاش میکند که پاسخی برای این پرسش که وضعیت زندگی یهودیان در کدام سرزمین ـ مسیحی یا اسلامی ـ بهتر بوده است بیابد. وی در مجموع نتیجه میگیرد که وضعیت زندگی آنان در سرزمینهای اسلامی به مراتب بهتر بوده است.
ایمانوئل کانت در ادامه ی سنّت فلسفی ای قرار دارد که می توان آن را «نجات نمودها» نامگذاری کرد.
زیارت آستان مقدس بقیع، در کنار انجام مناسک حج و زیارت مرقد مطهر حضرت رسول (ص)، جایگاه مهمی نزد شیعیان داشته است. این زیارتگاه در دورههای مختلف تاریخی، شرایط و مسائل گوناگونی پیدا کرده و زیارت بقیع برای زائران شیعی،صورتهای مختلفی یافته است.
به اهتمام مرتضی سلمان نژاد
در طی يک و نيم سده اخير، همگام با برآمدن جريان های اسلامگرا و گرونده به بازگشت به ارزش های دينی در جهان اسلام، روياورد به فهم قرآن و شناخت مقام قرآن نيز در ميان مسلمانان فزونی گرفته است. با وجود تفاوت هايی که ميان طيف های مختلف اسلامگرا در اين دوره ديده می شود، محوريت دادن به قرآن کريم در فهم اسلام و بازخوانی تعاليم آن، از وجوه مشترک بين آنهاست.
تفکّر و توجهِ فیلسوفانه و منتقدانه به جهانِ اطراف همیشه یکی از مهمترین دغدغه های اندیشمندان در سرتاسرِ دنیا بوده است. چنین توجهاتی موجب میشود که موضوعات و مسائل بسیار زیادی برای یک اندیشمند به وجود بیاید که غالباً نیز به دلیل فاصلۀ این موضوعات با برنامه های پژوهشیِ در دستِ انجام، امکان پرداختنِ به آنها به شکل کامل و مستوفی وجود ندارد.
از همان روزهای اوّل که با مفهوم پیچیده گفتمان آشنا شدم. به این فکر می کردم که گفتمان یعنی چه؟ و اصلا به چه دردی می خورد؟ خوشبختانه و یا شاید متاسفانه این واژه این روزها در لباس کلیدواژه بسیاری از مطالعات و پژوهش های علوم انسانی ظاهر شده است. بهره گیری از این مفهوم را در مطالعات امروز می توان نوعی «مد» پژوهشی انگاشت. مُدی که به نظر می رسد به درستی دانسته و دریافته نشده است.
گروه داعش یا «دولت اسلامی» به عنوان گروهی منشعب از جریان «سلفی جهادی» در پیشبرد اهداف خود بر پایه های فکری و ایدئولوژیک استوار بوده است. بر این اساس از دو کتاب به عنوان مراجع راهبردی و فقهی این گروه یاد می شود.