نخستین گزارش‌های غربیان از یورش آل سعود و وهابیان به کربلا در سال ۱۲۱۶قمری
۱۳۹۹/۰۶/۲۶
تازه‌ها و پاره‌هایی در مطالعات فرهنگ رضوی (۳۰۱-۳۵۰)، به کوشش پیمان اسحاقی
۱۳۹۹/۰۶/۲۶
تازه‌ها و پاره‌هایی در مطالعات فرهنگ رضوی (۲۵۱-۳۰۰)
به کوشش پیمان اسحاقی
فرهنگ رضوی را در مختصرترین بیان می‌توان بروزات مختلف مادی و غیرمادی مرتبط با امام رضا علیه‌السلام در فرهنگ ایران، خاورمیانه، شبه‌قاره هند و آسیای میانه تعریف کرد. این فرهنگ خود را در گونه‌های بی‌شماری از امور نشان داده و در ساحت‌های مختلفی چون تاریخ، هنر، ادبیات، معماری، فرهنگ‌عامه و اندیشه نفوذی مادی و غیرمادی پیدا کرده است. به‌این‌ترتیب، پژوهش درباره این بروزات که از این پس‌ازآن به «فرهنگ رضوی» تعبیر می‌کنیم، مستلزم مراجعه به طیف وسیعی از داده‌های فرهنگی در زمینه‌های یادشده است. در این رشته نوشتارها، بر آنم که ابعاد مختلف «فرهنگ رضوی» را از متون مختلف جمع‌آوری کنم و در اختیار پژوهشگران قرار دهم. این متون می‌توانند مدخل دانشنامه‌ای، مقاله، کتاب، مجموعه مقاله، پایان‌نامه، طرح پژوهشی، صدا، تمبر، پوستر، نقشه، اسلاید، مصاحبه، عکس، فیلم، سند، نسخه خطی، سند، تاریخ شفاهی، شعر، داستان، یادداشت و هر داده‌ای باشد که به نحوی از انحاء بتواند به پژوهشگران برای شناخت بیشتر از این فرهنگ یاری برساند. به‌این‌ترتیب مطالبی که در اینجا در قالب تازه‌ها و پاره‌هایی ارائه میشود را می‌توان به‌عنوان مواد خام پژوهش‌های بیشتر درباره ابعاد مختلف فرهنگ رضوی در نظر گرفت. تلاش من در اینجا این است که مطالبی که تاکنون کمتر در پژوهش‌های مربوط به فرهنگ رضوی در نظر گرفته‌شده را جمع‌آوری کنم. همچنین بنابراین است که هر یک از موارد ارائه‌شده، با ارجاع کامل نقل شوند، اما درصورتی‌که ارجاع به مطلبی ناموجود بود و یا مطلبی کاملاً مشهور باشد، از ارائه ارجاع صرف‌نظر میشود. رسم‌الخط مطالب نیز عموماً تغییر داده نشده است. خوانندگان محترم هم درصورتی‌که به اثری در این زمینه دسترسی دارند، خصوصاً آثاری که احتمالاً نویسنده این مطلب از آن بی‌اطلاع است، باعث سپاس خواهد بود که آن را به‌وسیله این ای میل در اختیار نویسنده قرار دهند. برای دریافت فایل ورد این پنجاه گانه این لینک و یا این لینک مراجعه کنید. در پایان لازم به ذکر است که نقل این مطلب در اینجا به معنای لزوماً صحیح بودن آنها نیست.
برای مشاهده پنجاه‌گانه به این لینک مراجعه کنید.
https://tumarandishe.ir/fa/note-author/razavi/
فهرست محتویات:
۲۵۱. نقش وقف در توسعه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی (مطالعه موردی، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی)
- گزارش تصویری از نماز جماعت در مسجد فُرط، قدمگاه امام رضا (ع)
۲۵۳. بررسی قرآن‌های خطی آستان قدس رضوی: قسمت نهم «ابوالبرکات»
- یک رباعی رضوی: هو هو چی چی؛ قطار تهران _ مشهد…
۲۵۵. ساختار کلی طومارها در نظام اداری آستان قدس رضوی، آمنه موسوی
- خوشنویسی حدیثی از امام رضا (ع): قطعۀ ثلث اثر علی ایرانی
- تابلوی نقاشی قهوه‌خانه‌ای؛ بازگشت حاجی با خانواده‌اش از زیارت مشهد اثر استاد اسماعیل‌زاده
- کتیبۀ شاه سلیمان صفوی به خط ثلث جلی شیوۀ ایرانی بر گنبد مطهر رضوی
- سرودهای درباره امام رضا (ع) از محمدکاظم قاسم‌زاده متخلّص به مَحرم
۲۶۰. طراحی الگوی ارزیابی درونی کتابخانه عمومی سازمان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، حمید ژیان پور
- برخی از مرقعات موجود در کتابخانۀ آستان قدس رضوی
- ترانوشت سرود «یا ضامن آهو یا امام رضا»
- سرودهای از سید رضا مؤید درباره امام رضا (ع)
- تایپوگرافی «امام علی بن موسی‌الرضا (ع)» اثر مسعود نجابتی
۲۶۵. کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی: تاریخچه، خدمات و امکانات، مهدی کریمی
- صلوات خاصۀ امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر استاد سید محمد حسینی موحد در حرم مطهر
- تاریخ شلیک توپ به گنبد مرقد امام رضا (ع) در ابتدای یک رساله خطی در ۲۵ ربیع‌الثانی ۱۳۵۴ق
- بازگشت به افغانستان و بردن «غبار حرم» امام رضا (ع)
- یک دوبیتی از حمیدرضا قربانی درباره امام رضا (ع)
۲۷۰. نسخه‌های خطی زیارت‌نامه علی بن موسی‌الرضا (ع) در کتابخانه‌های ایران، منوچهر آراسته، عنآیت‌الله شیخ حسینی
- کتیبۀ یکی از ترنج‌های ۴گانه گنبد مطهر رضوی به خط ثلث ایرانی اثر محمدرضا امامی از دوره صفوی-سال ۱۰۸۴ هجری
- نسخه خطی اهدائی نادرشاه به حرم امام رضا (ع) در کتابخانه چستربیتی ایرلند
- ترانوشت سرود «همه یا رضا رضا»
- ترجمه شرح و خواص اسماءالحسنی منسوب به امام رضا (ع)
۲۷۵. ارزیابی فراگیران از الزامات آموزش ضمن خدمت کارکنان (مورد مطالعه: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی)، حمید ژیان پور
- کتیبۀ زرین حدیث سلسله‌الذهب به خط ثلث اثر استاد سید محمد موحد در صحن جمهوری آستان قدس رضوی
- ترانوشت سرود « ای رضا ای رضا ای رضا جان»
- نمایی از حرم امام رضا (ع) و گورستان قتلگاه در مشهد
- سرودهای از سید رضا مؤید درباره امام رضا (ع)
۲۸۰. کتب چاپ سربی فارسی چاپ شده در مطبعه بریل لیدن هلند در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، منوچهر آراسته و صادقی حصار
- کتیبۀ ثلث روی کاشی معرق به خط میرحسین نقاش‌باشی به سال ۱۳۶۴ قمری در حرم امام رضا (ع)
- ترانوشت سرود «یا علی موسی‌الرضا حاجات ما را کن روا»
- کتیبه‌های نستعلیق ایوان طلای حرم مطهر رضوی به خط محمدعلی رضوی خطاط دورۀ صفوی
- دو سروده از سید رضا مؤید درباره امام رضا (ع)
۲۸۵. محراب‌های زرین‌فام حرم مطهر در موزه مرکزی آستان قدس رضوی، حشمت کفیلی
- تصویری از سنگ مزار فعلی امام رضا و آقای غلامرضا سراج علیایی سنگتراش آن
- ترانوشت سرودها درباره امام رضا (ع): «ضامن آهو رضا لاله خوشبو رضا »
- کتیبه‌ی ترنج اطراف گنبد حرم امام رضا (ع) به خط ثلث محمدرضا امامی
- دو رباعی معاصر درباره زیارت حرم امام رضا (ع)
۲۹۰. واسپارگاه نشریات دانشجویی در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مهناز مهاجرزاده
- کتیبه گنبد مطهر حرم امام رضا (ع) به خط ثلث خطاط بزرگ عصر صفوی علیرضا عباسی
- ترانوشت سرود «حاجتمو روا کن!»
- ترانوشت سرود «تو قبله حاجت و من زائر دل سپردتم»
- سرودهای معاصر از جواد هاشمی (تربت) درباره امام رضا (ع)
- بخشی از کتیبه‌های ضریح امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر استاد سید محمد موحد
- ترانوشت سرود «یا امام رضا فدات»
- بیتی از فهمی استرآبادی درباره امام رضا (ع)
- بخشی از کتیبه‌های ضریح امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر استاد سید محمد موحد
- قدمگاه امام رضا (ع) در مسجدسلیمان
- نمایی از ایوان ساعت صحن انقلاب حرم امام رضا (ع) در سال ١٣٣٢ه.ش
(۲۵۱)
نقش وقف در توسعه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی (مطالعه موردی، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی)
راحله یگانه
| سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی یکی از اجزای مهم آستان قدس رضوی را تشکیل می‌دهند که عمدتاً از طریق وقف پذیرای آثار مختلف شده است. راحله یگانه در این مقاله مسئله وقف را در تاریخ این نهاد بررسی کرده است. |
چکیده: بسیاری از معضلاتی که در زمینه‌های مختلف گریبان گیر مردم جامعه است تنها به‌وسیله دولت و دستگاه‌های اجرایی قابل‌حل نبوده و مشارکت و معاضدت خود مردم است که معضلات را از سر راه رشد و توسعه آن جامعه بر خواهد داشت. سنت حسنه وقف تأثیرات مثبت و دارای کارکردهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جامعه بوده و از دیدگاه‌های مختلف قابل بررسی و مطالعه است. یکی از فواید و کارکردهای وقف در بعد فرهنگی، توسعه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی است که با فراهم شدن این مهم، اسباب ترویج فرهنگ مطالعه در بین افراد فراهم میشود و بر همین اساس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نمونه‌ای از کتابخانه‌هایی است که برمبنای سنت حسنه وقف شکل گرفته است. این مقاله سعی دارد به کمک اسناد وقفی موجود، جایگاه نهاد وقف را در کتابخانه آستان قدس رضوی (ع) از گذشته تا حال بررسی نموده و نحوه حضور وقف در این عرصه را مورد کنکاش قرار داده و نقش توسعه‌ای آن را در جامعه نشان دهد. روش پژوهش بر پایه اسناد وقفی و مصاحبه است و جامعه آماری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی می‌باشد. یافته‌ها حاکی از آن است که با توجه به‌جایگاه و نقش مهم وقف در توسعه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی متأسفانه واقفان به دلیل قوانین و مقررات خاصی که به کتابخانه تحمیل می‌کردند عملاً باعث محدودیت خدمات می‌شدند و دیگر اینکه مردم به علل مختلف کمتر تمایل به وقف از خود نشان می‌دهند. نتایج پژوهش ما نشان می‌دهد که هرچند در مقایسه با سایر مصارف، سهم اندکی از مصرف وقف به این موضوع اختصاص‌یافته، بااین‌حال وقف تأثیر به سزایی در توسعه مراکز اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌ها دارد و با توجه به اسناد وقفی موجود، کتابخانه آستان قدس رضوی به‌عنوان یک کتابخانه بر پایه وقف شناخته‌شده و جایگاه ویژه‌ای در توسعه فرهنگی داشته و دارد.
مشخصات منبع:
راحله یگانه. «نقش وقف در توسعه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی (مطالعه موردی، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.» شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ششم، شماره ۲۴-۲۵، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، ۱-۲۱.
برای مشاهده متن کامل این مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_60124.html
(۲۵۲)
گزارش تصویری از نماز جماعت در مسجد فُرط، قدمگاه امام رضا (ع)
|
قدمگاه‌ها عنوان عمومی اماکنی است که امام رضا (ع) زمانی به نحوی از انحاء در آن حاضر دانسته میشود. آنچه در ادامه می‌آید گزارشی است تصویری از یکی از این قدمگاه‌ها در استاد یزد. |
«عمده توجه مورخان به این مسجد به علت حضور حضرت امام رضا (ع) در آن است و ایشان زمانی که سفر تاریخی خود را از مدینه به مرو آغاز کردند، در این مسجد نیز بیتوته کردند. امروزه حجره‌ای در مجاورت شبستان این مسجد قرار دارد که به صومعه امام رضا (ع) نام‌گذاری شده و آن را قدمگاه نیز می‌نامند و علاوه بر آن سنگ محراب خوش‌تراشی نیز در این مسجد به‌جامانده که متعلق به قرن ششم هجری قمری است. در این روزها که شاهد شیوع ویروس کرونا هستیم مراسمات مذهبی ازجمله اقامه نماز جماعت با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی در این مسجد استان یزد برگزار میشود».
برای مشاهده این گزارش تصویری به این لینک مراجعه کنید:
https://www.mehrnews.com/photo/4996986/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%B7-%D9%82%D8%AF%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B9
(۲۵۳)
بررسی قرآن‌های خطی آستان قدس رضوی: قسمت نهم «ابوالبرکات»
| در کتابخانه آستان قدس رضوی شماری قرآن نفیس نگهداری میشود. در گزارش ویدئویی زیر یکی از این قرآن‌ها که به قرآن ابوالبرکات شناخته میشود، معرفی میشود. |
مشخصات ویدئو:
کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی مشهد. گنجینه نفایس. قرآن خطی. قرآن شماره ۶. ابوالبرکات.کاتب: ابوالبرکات علی بن الحسین الحسینی. استاد غلامی مقدم: کارشناس نسخه‌های خطی.
برای مشاهده این گزارش ویدئوئی به این لینک مراجعه کنید:
https://www.aparat.com/v/fvmXt
(۲۵۴)
یک رباعی رضوی: هو هو چی چی؛ قطار تهران _ مشهد…
| بخش مهمی از فرهنگ رضوی مربوط به اشعاری است که درباره امام رضا (ع)، حرم و زیارت ایشان اختصاص‌یافته است. آنچه در ادامه می‌آید یک رباعی سروده شده بر اساس فرهنگ‌عامه مردم ایران در دوره معاصر است. |
منبع:
کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
(۲۵۵)
ساختار کلی طومارها در نظام اداری آستان قدس رضوی
آمنه موسوی
| طومارهای برجای‌مانده از قرن‌های گذشته نقش مهمی از فهم ما از تاریخ اداری آستان قدس رضوی بر عهده دارد. آنچه در ادامه می‌آید پژوهشی است در این زمینه. |
چکیده:
در آرشیو مدیریت اسناد و مطبوعات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اسنادی وجود دارد که مربوط به تشکیلات اداری آستان قدس از دوره صفویه تا پهلوی می‌باشد. در میان این اسناد طومار یا نوشته‌های لوله شده طویلی به طول حدود ۷۰ متر مربوط به دوره قاجار وجود دارد که در آن گزارشی از صورت هزینه‌ها در حوضه‌های مختلف و تعیین خدمات کشیکی و شرح عملکرد کارکنان در حرم و اماکن متبرکه به‌صورت روزانه، ماهانه و سالانه می‌پردازد. هدف از نگارش این مقاله معرفی طومارهایی طویل با قدمت چند صدساله که نظیر چنین طومارهایی در هیچ‌یک از مراکز آرشیوی کشور یافت نمی‌شود.
مشخصات منبع: آمنه موسوی. «ساختار کلی طومارها در نظام اداری آستان قدس رضوی. شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ششم، شماره ۲۴-۲۵، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، ۱-۷.
برای مشاهده متن کامل این مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_60123.html
(۲۵۶)
خوشنویسی حدیثی از امام رضا (ع): قطعۀ ثلث اثر علی ایرانی
| یکی از مضامین خوشنویسی ایرانی در قرن‌های گذشته، امام رضا (ع) بوده است. در این موارد اغلب جملاتی مرتبط با ایشان خوشنویسی شده است. آنچه در ادامه می‌آید یک نمونه از این موارد است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۵۷)
تابلوی نقاشی قهوه‌خانه‌ای؛ بازگشت حاجی با خانواده‌اش از زیارت مشهد اثر استاد اسماعیل‌زاده
| شماری از نقاشی‌ها در قرن‌های گذشته، ابعادی از فرهنگ رضوی را نشان می‌دهند. آنچه در پایین می‌آید یک نقاشی با درون‌مایه بازگشت از زیارت امام رضا (ع) است. در این نقاشی ازجمله به آئین چاووشی خوانی نیز اشاره‌شده است. |
منبع: کانال تلگرامی هنر اسلامی
@islamicartgallery
(۲۵۸)
کتیبۀ شاه سلیمان صفوی به خط ثلث جلی شیوۀ ایرانی بر گنبد مطهر رضوی
| حرم امام رضا (ع) سرشار از آثار هنری گوناگون است. در تصویر زیر یک نمونه خوشنویسی در حرم متعلق به دوره صفویه را مشاهده می‌کنید. |
منبع: کانال تلگرامی هنر اسلامی
@islamicartgallery
(۲۵۹)
سرودهای درباره امام رضا (ع) از محمدکاظم قاسم‌زاده متخلّص به مَحرم
| سرایش اشعاری درباره امام رضا (ع) یکی از ابعاد مهم فرهنگ رضوی بوده است. آنچه در ادامه می‌آید، یک نمونه از این موارد از یک شاعر معاصر است. |
شبی از داغ دل برآشفتم
با مژه دُرّ اشک می‌سفتم
اشک از دیده سُفتم و گفتم:
یا انیس النّفوس! ادرکنی
خفته در خاک توس! ادرکنی
هشتمین حجّت خدایی تو
به همه دردها دوایی تو
همه را قبله‌ی دعایی تو
یا انیس النّفوس! ادرکنی
خفته در خاک توس! ادرکنی
از همه رسته با تو پیوستم
با تو پیوسته از همه رستم
ز عنایت رها مکن دستم
یا انیس النّفوس! ادرکنی
خفته در خاک توس! ادرکنی
من که حال تباه آوردم
یک جهان اشک و آه آوردم
به حریمت پناه آوردم
یا انیس النّفوس! ادرکنی
خفته در خاک توس! ادرکنی
همه شب سر بر آستان توام
«محرمم»، ریزه‌خوار خوان توام
به امید خط امان توام
یا انیس النّفوس! ادرکنی
خفته در خاک توس! ادرکنی
محمدکاظم قاسم‌زاده متخلّص به مَحرم، پدربزرگ آقا مرتضی پارسا (مدّاح مطرح مشهدی) است که منتظریم تا دیوانش چاپ شود.
منبع: کانال جواد هاشمی (تربت) @javadhashemi_torbat
(۲۶۰)
طراحی الگوی ارزیابی درونی کتابخانه عمومی سازمان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
| سازمان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی یکی از بخش‌های مهم و کهن آستان قدس رضوی است. در این مقاله مؤلف این کتابخانه را از منظر علم مدیریت بررسی کرده است. |
چکیده:
سؤالاتی ازاین‌دست که چگونه و به چه صورت از نظام اعتبارسنجی و ارزشیابی در تأمین اهداف، برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که ارزشیابی را برای مجموعه‌ای به گستردگی کتابخانه‌های عمومی تبدیل به‌وسیله‌ای برای سنجش (الف)، شایستگی (ب)، بازبینی (ج)، بهبود برنامه (د)، شناخت و توسعه دانش، در یک کلیت به‌هم‌پیوسته و سیستمی برای رسیدن به مقاصد و اهداف موردنظر در حوزه‌های خدمات آموزشی، پژوهشی و عرضه خدمات تخصصی می‌کند، موضوعی است که طرح و بیان ارزشیابی را در جایگاه و نقشی درونی برای تصمیم‌گیرندگان مسئول در تعیین خط‌مشی و سیاست‌گذاری کارکردهای بخش‌های مختلف خدماتی، آموزشی و پژوهشی کتابخانه‌ها برجسته و موردتوجه قرار می‌دهد. این مقاله به ارائه تجربه طراحی الگوی ارزیابی درونی در کتابخانه عمومی سازمان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی می‌پردازد. این الگو مشتمل است بر۱-بازبینی، تصریح و تدوین رسالت و اهداف کتابخانه عمومی در سه سطح آموزشی، پژوهشی و عرضه خدمات تخصصی. ۲- تعریف و تصویب عوامل. ۳- تعیین و تصویب ملاک‌ها. ۴- تعیین و تصویب نشانگرها و معیارهای قضاوت (تحقق هدف) در خصوص هر نشانگر. در این مدل، ارزیابی مبتنی بر اهداف و کارکردهای درونی کتابخانه با استفاده از متون نظری و بررسی کارشناسان کتابخانه و ذینفعان، نوعی اقدام پژوهی است. اگرچه این الگو برای کتابخانه مرکزی طراحی‌شده است، با کمی تغییر می‌تواند به‌عنوان الگویی برای دیگر کتابخانه‌ها نیز مورداستفاده قرار گیرد.
مشخصات منبع:حمید ژیان پور. «طراحی الگوی ارزیابی درونی کتابخانه عمومی سازمان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی». شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ششم، شماره ۲۲-۲۳، بهار و تابستان ۱۳۹۳، ۱-۱۸.
برای مشاهده متن کامل این مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_60004.html
(۲۶۱)
برخی از مرقعات موجود در کتابخانۀ آستان قدس رضوی
| بخش مهم از فرهنگ رضوی را می‌توان در آثار هنری یافت. در اینجا شماری از مرقعات موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی را مشاهده می‌کنیم. |
برای مشاهده همه این مرقعات به این لینک مراجعه کنید:
https://library.razavi.ir/fa/category/%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B9%D8%A7%D8%AA/page/0
(۲۶۲)
ترانوشت سرود «یا ضامن آهو یا امام رضا»
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
متن سرود:
یا ضامن آهو یا امام رضا (دو بار)
درد من سوخته دل را بکن دوا (دو بار)
من با هزار امید آمدم به‌سوی تو (دو بار)
حاجتم روا بکن یا امام رضا (دو بار)
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۱ دقیقه و ۱۷ ثانیه
ملاحظات :
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک زن و تصاویری از حرم امام رضا علیه‌السلام است. این کلیپ به‌صورت دکلمه ایجادشده، ترکیبی از متن دکلمه و تصاویری از حرم امام رضا علیه‌السلام است. این تصاویر اغلب در شب از حرم برداشته‌شده و در کنار برخی از آنها عبارت «السلام علیک یا علی بن موسی‌الرضا» نقش بسته است. این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3 » ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد. این دکلمه روی یک موسیقی که در تمام مدت در کلیپ پخش میشود، قرارگرفته است.
ترانوشت معادل فارسی عبارت transcript به انتخاب استاد داریوش آشوری است.
(۲۶۳)
سرودهای از سید رضا مؤید درباره امام رضا (ع)
| سرایش اشعاری درباره امام رضا (ع) یکی از ابعاد فرهنگ رضوی است که خصوصاً در دوره معاصر رواج بسیاری یافته است. آنچه در ادامه می‌آید یکی از این آثار است. |
شفاعت بدون تو معنی ندارد
رضای خدا بر رضای تو بسته
کرم، چهره بر آستان تو سوده
شفا، دل به دارالشفای تو بسته
برای «فرج» هم دعا کن چو زهرا
که امر «فرج» بر دعای تو بسته
منبع: کانال تلگرامی سید جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
(۲۶۴)
تایپوگرافی «امام علی بن موسی‌الرضا (ع)» اثر مسعود نجابتی
| یکی از مصداق‌های فرهنگی رضوی آثار هنری است که با موضوع امام رضا (ع) تولیدشده است. آنچه در زیر می‌آید یک نمونه اثر گرافیکی در این زمینه است. |
برای مشاهده مشخصات کامل این اثر به این لینک مراجعه کنید:
https://shiaarts.ir/gallery/%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A6%D9%88%D9%81
(۲۶۵)
کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی: تاریخچه، خدمات و امکانات
مهدی کریمی
| کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از مهم‌ترین بخش‌های این آستان است. آنچه در ادامه می‌آید یک پژوهش درباره این کتابخانه پیرامون مسئله دیجیتالی کردن آن است. |
چکیده:
کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی با بیش از یک دهه فعالیت برای راه‌اندازی، از کتابخانه‌های دیجیتال مطرح در کشور می‌باشد. در این مقاله تاریخچه این کتابخانه به‌طور خلاصه ارائه‌شده است سپس به معرفی فعالیت‌های آن در چهار حوزه بسترسازی و ایجاد زیرساخت‌ها، سازمان‌دهی و اشاعه اطلاعات، توسعه منابع دیجیتال و فعالیت‌های جانبی پرداخته است. در پایان مقاله راهکارهایی برای افزایش استفاده از منابع اطلاعاتی این کتابخانه ارائه‌شده است.
مشخصات منبع:
مهدی کریمی. «کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی: تاریخچه، خدمات و امکانات». شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ۵، شماره ۲۱، زمستان ۱۳۹۲، ۱-۱۱.
برای مشاهده متن کامل این مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_59868.html
(۲۶۶)
صلوات خاصۀ امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر استاد سید محمد حسینی موحد در حرم مطهر
| حرم امام رضا (ع) یکی از آثار غنی هنری به شمار می‌رود. در این حرم آثار هنری مختلفی ازجمله خوشنویسی به چشم می‌خورد. آنچه در ادامه می‌آید، صلوات خاصۀ امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر سید محمد حسینی موحد است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۶۷)
تاریخ شلیک توپ به گنبد مرقد امام رضا (ع) در ابتدای یک رساله خطی در ۲۵ ربیع‌الثانی ۱۳۵۴ق
| حمله قوای روس به حرم امام رضا (ع) اثر عمیقی بر ایرانیان باقی گذارده است. آنچه در ادامه می‌آید، ثبت تاریخ این اقدام در یک نسخه خطی است. |
منبع:
https://t.me/aaadab1397farhang
(۲۶۸)
بازگشت به افغانستان و بردن «غبار حرم» امام رضا (ع)
| زیارت امام رضا (ع) همواره یکی از خواست‌ها و آرزوهای اهالی افغانستان خصوصاً مهاجران افغانستانی ساکن ایران بوده است. آنچه در ادامه می‌آید شامل اشاره‌ای به این مسئله است که در شعری سروده محمدکاظم کاظمی، شاعر افغانستانی، به چشم می‌خورد. |
غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت
پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت
طلسم غربتم امشب شکسته خواهد شد
و سفره‌ای که تهی بود، بسته خواهد شد
و در حوالی شب‌های عید، همسایه!
صدای گریه نخواهی شنید، همسایه!
همان غریبه که قلّک نداشت، خواهد رفت
و کودکی که عروسک نداشت، خواهد رفت
منم تمام افق را به رنج گردیده
منم که هر که مرا دیده، در گذر دیده
منم که نانی اگر داشتم، از آجر بود
و سفره‌ام-که نبود- از گرسنگی پُر بود
به هر چه آینه، تصویری از شکست من است
به سنگ سنگ بناها، نشان دست من است
اگر به لطف و اگر قهر، می‌شناسندم
تمام مردم این شهر می‌شناسندم
من ایستادم، اگر پشت آسمان خم شد
نماز خواندم، اگر دهر ابن ملجم شد
طلسم غربتم امشب شکسته خواهد شد
و سفره‌ام که تهی بود، بسته خواهد شد
غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت
پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت
چگونه بازنگردم، که سنگرم آنجاست
چگونه؟ آه، مزار برادرم آنجاست
چگونه بازنگردم که مسجد و محراب
و تیغ، منتظر بوسه بر سرم آنجاست
اقامه بود و اذان بود آنچه اینجا بود
قیام بستن و الله‌اکبرم آنجاست
شکسته‌بالی‌ام اینجا شکست طاقت نیست
کرانه‌ای که در آن خوب می‌پرم، آنجاست
مگیر خرده که؛ یک پا و یک عصا دارم
مگیر خرده، که آن پای دیگرم آنجاست
شکسته می‌گذرم امشب از کنار شما
و شرمسارم از الطاف بی‌شمار شما
من از سکوت شب سردتان خبر دارم
شهید داده‌ام، از دردتان خبر دارم
تو هم به‌سان من از یک ستاره سر دیدی
پدر ندیدی و خاکستر پدر دیدی
تویی که کوچه‌ی غربت سپرده‌ای با من
و نعش سوخته بر شانه برده‌ای با من
تو زخم دیدی اگر تازیانه من خوردم
تو سنگ خوردی اگر آب و دانه من خوردم
اگرچه مزرع ما دانه‌های جو هم داشت
و چند بته‌ی مستوجب درو هم داشت
اگرچه تلخ شد آرامش همیشه‌تان
اگرچه کودک من سنگ زد به شیشه‌تان
اگرچه متهم جرم مستند بودم
اگرچه لایق سنگینی لحد بودم
دم سفر مپسندید ناامید مرا
ولو دروغ، عزیزان! به حل کنید مرا
تمام آنچه ندارم، نهاده خواهم رفت
پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت
به این امام قسم، چیز دیگری نبرم
به‌جز غبار حرم، چیز دیگری نبرم
خدا زیاد کند اجر دین و دنیاتان
و مستجاب شود باقی دعاهاتان
همیشه قلک فرزندهایتان پر باد
و نان دشمنتان-هرکه هست- آجر باد
(۲۶۹)
یک دوبیتی از حمیدرضا قربانی درباره امام رضا (ع)
| سرایش اشعاری درباره امام رضا (ع) یکی از ابعاد مهم فرهنگ رضوی بوده است. آنچه در ادامه می‌آید، یک نمونه از این موارد از یک شاعر معاصر است |
در مذهب ما تو حجّت ثامن باش
حلّال هر آنچه فعل ناممکن باش
یک وام برای خانه‌ام می‌خواهم
این دفعه خودت برای من ضامن باش
منبع: کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
(۲۷۰)
نسخه‌های خطی زیارت‌نامه علی بن موسی‌الرضا (ع) در کتابخانه‌های ایران
منوچهر آراسته، عنآیت‌الله شیخ حسینی
| زیارت‌نامه‌ها به عباراتی اطلاق میشود که پسندیده است در هنگام زیارت امامان خوانده شود. شمار زیادی از نسخه‌های خطی شامل زیارت‌نامه امام رضا (ع) در کشور وجود دارد. مؤلفین این مقاله به بررسی این نسخه‌های خطی پرداخته‌اند. |
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی نسخه‌های خطی زیارت‌نامه امام رضا (ع) موجود در کتابخانه‌های ایران از لحاظ کتابشناسی و نسخه‌شناسی مانند نویسنده، کاتب، تاریخ کتابت، کاغذ، تعداد اوراق، زبان، خط، جلد، آرایش و تذهیب و … است. روش پژوهش به شیوه تحقیق کتابخانه‌ای است. با بررسی صورت گرفته ۱۴ نسخه شناسایی گردید. که در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، کتابخانه ملی، کتابخانه مرعشی، کتابخانه ملک، کتابخانه شخصی خاندان ناصری کرمانشاه نگهداری می‌شوند.
منبع: منوچهر آراسته، عنایت‌الله شیخ حسینی. «نسخه‌های خطی زیارت‌نامه علی بن موسی‌الرضا (ع) در کتابخانه‌های ایران». شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ۵، شماره ۲۱، زمستان ۱۳۹۲، ۱-۳۶.
برای مشاهده متن کامل این مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_59867.html
(۲۷۱)
کتیبۀ یکی از ترنج‌های ۴گانه گنبد مطهر رضوی به خط ثلث ایرانی اثر محمدرضا امامی از دوره صفوی-سال ۱۰۸۴ هجری
| حرم امام رضا (ع) سرشار از گونه‌های مختلف و برتر هنر است. آنچه در ادامه می‌آید یک نمونه از خوشنویسی‌های این حرم است. |
برای دریافت این کتیبه باکیفیت بالا به این لینک مراجعه کنید:
https://t.me/MehdiQorbani/3668
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۷۲)
نسخه خطی اهدائی نادرشاه به حرم امام رضا (ع) در کتابخانه چستربیتی ایرلند
| در طول تاریخی شاهان ایرانی آثار متعددی را به حرم امام رضا (ع) اهدا کرده‌اند. برخی از این اشیای اهدائی کتاب‌هایی به‌صورت نسخه خطی بوده است. آنچه در ادامه می‌آید گزارشی است درباره یکی از این کتاب‌ها که هم‌اکنون در کتابخانه چستربینی در شهر دوبلین ایرلند نگهداری میشود. |
چند روز پیش به‌طور اتفاقی به نسخه‌ای از کتابخانه چستربیتی برخورد کردم که جزء کتب ارسالی از اصفهان توسط نادرشاه، برای آستان امام رضا (ع) بود که در یادداشت قبلی به آن مجموعه وقفی اشاره شد. در ادامه متن نسخه و چند نکته درباره آن بیان میشود.
نسخه‌ای از کتاب کشف الرموز از حسن بن ابوطالب آبی (تألیف در ۶۷۲ق) در کتابخانه چستربیتی شماره ۳۸۷۷:
کاتب: علی بن شمروح (یا شمروخ؟) این نسخه را در ۲۸ رجب سال ۷۶۸ق کتابت کرده است. از دیگر نسخه‌های که توسط این شخص کتابت شده است:
تذکره الفقهاء: کتابت ۱۱ماه رمضان ۷۲۵ق (دانشکده حقوق دانشگاه تهران ش ۴ج)
تذکره الفقهاء: کتابت ۱۶ ذی‌الحجه ۷۶۴ق (کتابخانه آیت‌الله مرعشی ش ۱۲۴۸۸)
آیات الاحکام قطب راوندی: کتابت ۲۳ ربیع‌الاول ۷۶۸ق (مرکز احیاء ش ۳۰۱۰)
تهذیب الاحکام، نسخه‌ی کتابخانه مجلس شماره ۸۴۶۲ کتابتی از روی نسخه علی بن شمروح است.
این کتاب ازجمله هفت‌صد کتابی است که نادرشاه در سال ۱۱۴۵ق. از کتابخانه سلطنتی اصفهان بر حرم رضوی وقف کرده است. در بالای یادداشت وقف، عرض دیدی به تاریخ محرم ۱۱۵۴ آمده که باید مربوط به کتابدار آستان قدس بوده باشد. ظاهراً این کتاب بعدها از کتابخانه آستان قدس خارج‌شده و سر از عراق درآورده است. بر نسخه تملکی شخصی به نام «محمدمهدی بن محمدقاسم نجفی» و «محمدمهدی الطباطبائی» آمده است که شخص اخیر بر وقفی بودن نسخه تصریح کرده است :«الوقف …ثابته لکنه مجهول المالک علی الظاهر و یحتمل رجوعه(؟) و …».
این نسخه مدتی هم در کتابخانه شیخ عبدالحسین طهرانی (م ۱۲۸۶) مشهور به شیخ العراقین بوده است. در چند جا نسخه مهر وقفی با سجع «هو الواقف از کتب وقفی کتابخانه مرحوم شیخ عبدالحسین اعلی‌الله‌مقامه»آمده است. در حاشیه برگ ابتداء نسخه وقف‌نامه‌ای به تاریخ ۱۲۸۸ق نوشته شده است که شاید از فرزند شیخ عبدالحسین باشد.
شیخ عبدالحسین از شاگردان برجسته صاحب جواهر بود. او بعد از تحصیل به موطن خود طهران آمد و از عالمان سرشناس تهران گردید. او وصی ثلث اموال امیرکبیر بود. درباره او نوشته‌اند به امر به معرف و نهی از منکر اهتمام داشته و حتی متعرض احکام خلاف شرع ناصرالدین‌شاه می‌شده است. ازاین‌رو ناصرالدین به بهانه تعمیر مشاهد شریفه او را به عراق فرستاد، هرچند خود او نیز برای تدریس و تعلیم ترجیح می‌داد که به عتبات برود. (درباره او نک سید حسن صدر، تکمله امل الامل ج ۳ ص ۲۳۰-۲۳۱؛ طبقات اعلام الشیعه. الکرام البرره ص ۷۱۳-۷۱۵)
منبع: کانال تلگرامی کتابدار به آدرس @libmazaheb
(۲۷۳)
ترانوشت سرود «همه یا رضا رضا»
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
متن سرود:
جسم‌ها خیره به او
قلب‌ها غرق دعا
بر لب پیر و جوان
همه یا رضا رضا
ای خدا کاش که من
یک کبوتر بودم
روی این گنبد زرد
شاد می‌آسودم
می‌زدم بال و پری
دورتادور حرم
از دلم پر می‌زد
ماتم و غصه و درد
غرق نور است و طلا
گنبد زرد رضا
بوی گل بوی گلاب
می‌رسد از همه‌جا
جسم‌ها خیره به او
قلب‌ها غرق دعا
بر لب پیر و جوان
همه یا رضا رضا
ای خدا کاش که من
یک کبوتر بودم
روی این گنبد زرد
شاد می‌آسودم
می‌زدم بال و پری
دورتادور حرم
از دلم پر می‌زد
ماتم و غصه و درد
غرق نور است و طلا
گنبد زرد رضا
بوی گل بوی گلاب
می‌رسد از همه‌جا
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۳ دقیقه و ۳۷ ثانیه
ملاحظات :
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده و فیلم‌هایی از حرم امام رضا علیه‌السلام است. این فیلم‌ها حرم، صحن‌ها، زائران در حال زیارت، کبوترهای حرم را نمایش می‌دهد. در تمام مدت این کلیپ موسیقی پخش میشود این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3 ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد. در ابتدای این کلیپ فیلمی از حرم که توسط هواپیمای در حال طواف بر دور حرم برداشته‌شده است، به همراه موسیقی ارائه میشود.
ترانوشت معادل فارسی عبارت transcript به انتخاب استاد داریوش آشوری است.
(۲۷۴)
ترجمه شرح و خواص اسماءالحسنی منسوب به امام رضا (ع)
| در زبان فارسی از دیرباز آثار الهیاتی درباره امام رضا (ع) به رشته تحریر درآمده است. آنچه در ادامه می‌آید ترجمه حدیثی است منسوب به امام رضا (ع) |
سهم زبان فارسی در انتقال میراث حدیث شیعه
کسانی که در میراث حدیث شیعه کار می‌کنند نباید از سهم زبان فارسی در انتقال این میراث غافل شوند. با توجه به تاریخ دیرینه نفوذ مذهب تشیع میان ایرانیان قسمتی از آثار حدیثی ما -البته صرف‌نظر از اصالت آنها- اصل عربی آن از بین رفته و تنها به‌صورت نقل فارسی موجود است. بیشترین درصد این‌چنین آثار را کتب شرح‌حال ائمه علیهم‌السلام تشکیل می‌دهد. چندی پیش به نسخه‌ای برخوردم که ترجمه‌ی شرح و خواص اسماءالحسنی از امام رضا علیه‌السلام بود. از بیان مترجم روشن میشود که این حدیث در واقع در راستای رساله ذهبیّه و در پی همان قضیه صادرشده است. خوشبختانه مترجم سند را هم کامل ترجمه کرده است که این می‌تواند در رجال و تراجم نکاتی را به ارمغان آورد. این در حالی است که نه اصل حدیث و نه سند مذکور در ابتدای آن را در هیچ منبع حدیثی دیگر نیافتیم. نسخه در کتابخانه دار الحدیث به شماره ۹۶ نگهداری میشود. با سپاس فراوان از فاضل گرامی جناب آقای هوشمند که نسخه را در اختیار نهادند.
منبع: کانال تلگرامی آثار کهن شیعه
https://t.me/kotob_sh
(۲۷۵)
ارزیابی فراگیران از الزامات آموزش ضمن خدمت کارکنان (مورد مطالعه: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی)
حمید ژیان پور
| سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی یکی از مهم‌ترین بخش‌های این آستان است. در این مقاله مؤلف تلاش کرده تا یکی از مسائل اداری این کتابخانه را مورد بررسی قرار دهد. |
چکیده
در این پژوهش الزامات آموزشی کارکنان در چهار سطح از عناصر نظام یا دوره آموزشی یعنی؛ محتوی دوره، ساختار، اساتید، فضا و تجهیزات، مطابق با نیازها، خواسته‌ها و توقعات مشتریان آموزش یعنی کارکنان، بر اساس معیارهای چهارگانه استاندارد شامل: کیفیت و شایستگی فنی، فعالیت‌های مبتنی بر اهداف، کارایی و سودمندی، و بسندگی و کفایت مورد ارزیابی قرار گرفتند. جامعه آماری موردنظر، عبارت است از کلیه کارشناسان شاغل در سازمان کتابخانه مرکزی، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به تعداد ۲۴۵ نفر که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی و با استفاده از جدول مورگان نمونه یابی شدند. در این تحقیق الزامات آموزشی با استفاده از مطالعه متون علمی، شرح وظایف مندرج کارکنان و آئین‌نامه‌های مربوط به فعالیت کارکنان مرتبط با موضوع پژوهش شناسایی شدند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست‌آمده و پاسخ به پرسش‌های پژوهش، از آمار توصیفی و استنباطی استفاده‌شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که کارکنان به‌طور متوسط رضایتشان از اساتید دوره نسبت به سایر موارد بیشتر بوده است. همچنین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از آزمون خی دو، ساختار دوره آموزشی در سطح پایین رضایت با توجه به خواسته‌ها و ندای مشتریان آموزش (فراگیران) قرار دارد.
منبع: حمید ژیان پور. «ارزیابی فراگیران از الزامات آموزش ضمن خدمت کارکنان (مورد مطالعه: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ۵، شماره ۲۱، زمستان ۱۳۹۲، ۱-۳۳.
برای مشاهده متن کامل مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_59866.html
(۲۷۶)
کتیبۀ زرین حدیث سلسله‌الذهب به خط ثلث اثر استاد سید محمد موحد در صحن جمهوری آستان قدس رضوی
| حرم امام رضا (ع) یکی از آثار غنی هنری به شمار می‌رود. در این حرم آثار هنری مختلفی ازجمله خوشنویسی به چشم می‌خورد. آنچه در ادامه می‌آید، کتیبۀ زرین حدیث سلسله‌الذهب اثر استاد سید محمد حسینی موحد است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۷۷)
ترانوشت سرود « ای رضا ای رضا ای رضا جان»
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
(ضبط نشده است) ی رضایم
از ازل آشنای رضایم
دل به هر خار و هر خس ندادم
چون که من مبتلای رضایم
تا ابد او بود دلبر من
دست لطفش بود بر سر من
جان زهرا ز ما رو مگردان
ای رضا ای رضا ای رضا جان (دو بار)
من به دام ولایت اسیرم
با ولایت به عالم امیرم
رحمتی کن رضا جان که باشد
نام تو بر لبم تا بمیرم
مهر تو در دلم خانه دارد
جان در این کنج ویرانه دارد
یک نگاهی به ما کن به احسان
ای رضا ای رضا ای رضا جان (دو بار)
ای که بر خلق عالم امیری
در عطا و کرم بی‌نظیری
سر نهادم به‌پای تو امروز
تا که فردا تو دستم بگیری (دو بار)
ای به هر درد و غم یاور من
رفته و تن بیا ؟ بر سر من
ای امید دل ناامیدان
ای رضا ای رضا ای رضا جان
دل به هر خار و هر خس ندادم
چون که من مبتلای رضایم
تا ابد او بود دلبر من
دست لطفش بود بر سر من
جان زهرا ز ما رو مگردان
ای رضا ای رضا ای رضا جان (دو بار)
من به دام ولایت اسیرم
با ولایت به عالم امیرم
رحمتی کن رضا جان که باشد
نام تو بر لبم تا بمیرم
مهر تو در دلم خانه دارد
جان در این گنج ویرانه دارد
یک نگاهی به ما کن به احسان
ای رضا ای رضا ای رضا جان(دو بار)
ای که بر خلق عالم امیری
در عطا و کرم بی‌نظیری
سر نهادم به‌پای تو امروز
تا که فردا تو دستم بگیری(دو بار)
ای به هر درد و غم یاور من
رفته و تن بیا ؟ بر سر من
ای امید دل ناامیدان
ای رضا ای رضا ای رضا جان (دو بار)
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۳ دقیقه و ۵۶ ثانیه
ملاحظات :
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده یا تعدادی هم‌سرایان و فیلم‌هایی از حرم امام رضا علیه‌السلام است. این فیلم‌ها حرم، صحن‌ها، زائران در حال زیارت، کبوترهای حرم را نمایش می‌دهد. در تمام مدت این کلیپ موسیقی پخش میشود. این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3» ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد. در این کلیپ فیلم‌هایی از دست کشیدن زائران به ضریح امام رضا علیه‌السلام نمایش داده میشود. کلیپ از نیمه یک مصرع آغاز میشود.
توضیحات روش‌شناختی:
در پیاده کردن متن این کلیپ آئینی سعی شده عین عبارات بدون دخل و تصرف ارائه شود. درصورتی‌که در فهم یک واژه تردید وجود داشت در برابر آن علامت سؤال قرار داده‌شده است. درصورتی‌که خواننده یک مصراع را بیش از یک‌بار تکرار کرده است، تعداد تکرارها با عدد (مثل ۲ که نماد دو بار تکرار است) نمایش داده‌شده است. درصورتی‌که این عدد در پرانتز قرارگرفته باشد، به این معنا است که کل بیت (دو مصراع) به آن تعداد تکرار شده است.
(۲۷۸)
نمایی از حرم امام رضا (ع) و گورستان قتلگاه در مشهد
| تصاویر تاریخی یکی از منابع مهم در تاریخ‌نگاری هستند. آنچه در زیر آمده عکسی از حرم امام رضا (ع) و اطراف آن هستند که توسط «الا سایکس» خواهر سرپرسی سایکس سرکنسول انگلیس در مشهد- ۱۹۰۹.م تهیه شده است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی @MehdiQorbani
(۲۷۹)
سرودهای از سید رضا مؤید درباره امام رضا (ع)
| بخشی از فرهنگ رضوی به اشعاری اختصاص دارد که درباره امام رضا (ع) اختصاص دارد. آنچه در ادامه می‌آید بخشی از یک سروده معاصر در این زمینه است. |
مولا! خوش آن‌کسی که غلام حریم توست!
وآن کس که روز و شب به سلام حریم توست!
این کعبهی دل است و به نام حریم توست
«آن پرچمی که بر سر بام حریم توست
راه بهشت را به محبّان نشان دهد»
بر عاشقان کوی تو خطّ امان دهد
بیت درون گیومه از حسان، شاعر معاصر، است.
منبع: کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
(۲۸۰)
کتب چاپ سربی فارسی چاپ شده در مطبعه بریل لیدن هلند در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
منوچهر آراسته و صادقی حصار
| در کتابخانه آستان قدس رضوی شماری از کتاب‌های کهن منتشره در خارج از کشور نگهداری میشود. در این مقاله برخی از کتاب‌های چاپ سربی فارسی که در کشور هلند منتشر شده معرفی شده‌اند. |
چکیده
کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های ایران، با مجموعه ارزشمند کتب چاپ سربی، دارای منابع نفیس و منحصربه‌فردی می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های کتب چاپ شده به زبان فارسی در مطبعه چاپ سربی بریل لیدن هلند موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از لحاظ کتابشناسی و نسخه‌شناسی مانند، عنوان، نویسنده، موضوع، زبان، مصحح و … است. روش پژوهش به شیوه تحقیق کتابخانه‌ای است. در این مقاله تعداد ۱۰ عنوان کتاب فارسی چاپ سربی به نام مثنوی معنوی، تذکره الاولیاء، صبح امید انتخاب مثنویات فارسی، خلاصه خمسه نظامی، جامع التواریخ، تاریخ جهانگشای جوینی، لباب الالباب، راحه الصدور و آیه السرور، تواریخ آل سلجوق و مجموعه رسائل حروفیه، طبع شده مورد بررسی قرار گرفت.
منبع: منوچهر آراسته؛ مهدی صادقی حصار. «کتب چاپ سربی فارسی چاپ شده در مطبعه بریل لیدن هلند در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی». «شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ۵، شماره ۱۹-۲۰، تابستان و پاییز ۱۳۹۲، ۱-۳۰.
برای مشاهده مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_59860.html
(۲۸۱)
کتیبۀ ثلث روی کاشی معرق به خط میرحسین نقاش‌باشی به سال ۱۳۶۴ قمری در حرم امام رضا (ع)
| حرم امام رضا (ع) سرشار از انواع هنر است. آنچه در زیر می‌آید نمونه‌ای از خوشنویسی‌های موجود در این حرم است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۸۲)
ترانوشت سرود «یا علی موسی‌الرضا حاجات ما را کن روا»
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
متن سرود:
یا علی موسی‌الرضا
حاجات ما را کن روا (دو بار)
دوس دارم صدات کنم تو هم منو صدا کنی
من تو رو نگا کنم تو هم منو نگا کنی
یا علی موسی‌الرضا
حاجات ما را کن روا (دو بار)
تو غریبی و منم غریبم اما چی می شه
این دل غریبمو با دلت آشنا کنی (دو بار)
یا علی موسی‌الرضا
حاجات ما را کن روا (دو بار)
صد هزار دفعه شده پای ضریح داد می‌زنم
تا دلت یه بار بسوزه اسممو صدا کنی (دو بار)
یا علی موسی‌الرضا
حاجات ما را کن روا (دو بار)
قربون کبوترای حرمت امام رضا
قربون این همه لطف و کرمت امام رضا
شنیدم فضیلت ؟ و تو بوالکرم امام رضا
شما رو رها کنم کجا برم امام رضا
یا علی موسی‌الرضا
حاجات ما را کن روا (دو بار)
دلمو گره زدم به پنجرت دارم می رم
دوس دارم تا برمی‌گردم گره‌ها رو وا کنی
یا علی موسی‌الرضا
حاجات ما را کن روا (دو بار)
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۷ دقیقه و ۱۹ ثانیه
ملاحظات :
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده همراه با موسیقی است که در تمام کلیپ پخش میشود. موسیقی مدرن است و از سازهای کوبشی در آن استفاده‌شده است. در این کلیپ، فیلم‌هایی از حرم، صحن‌ها، شهر مشهد نمایش داده میشود. در یک مورد، هواپیمایی خیابان‌های شهر مشهد را از بالا می‌پیماید تا به حرم می‌رسد. در بخش‌های دیگر زواری نشان داده می‌شوند که به ضریح دخیل‌هایی برای شفا بسته‌اند و به انتظار شفا آرمیده‌اند. این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3» ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد.
(۲۸۳)
کتیبه‌های نستعلیق ایوان طلای حرم مطهر رضوی به خط محمدعلی رضوی خطاط دورۀ صفوی
| حرم امام رضا (ع) سرشار از انواع هنر است. آنچه در زیر می‌آید نمونه‌ای از خوشنویسی‌های موجود در این حرم است. |
در پیشانی ایوان محمدرضا امامی با قلمی به رنگ زرد روی زمینه‌ای لاجوردی با خط ثلث نوشته است:
«فی ایام دوله السلطان الاعظم و الخاقان المعظم مالک الرقاب و الامم مولی ملوک العرب و العجم شاه سلطان حسین میرزا بایقرا بهادر خلد الله تعالی ملکه». کتیبه در زمان امیرعلی شیر نوایی خراب شده بود تا اینکه در زمان شاه سلیمان صفوی آن را تعمیر کردند. در میان کتیبه کلمه ابوزی مفهوم نیست و شاید ابوالغازی باشد که در کتیبه‌های گذشته زیاد دیده مشاهده میشود. در حاشیۀ ایوان روی کتیبهای به خط ثلث سفیدرنگی، سوره مبارکه کهیعص به خط محمدرضای امامی نوشته شده و در کنار خط ثلث سوره مبارکه یس را به خط کوفی نوشته‌اند. در سمت جنوبی ایوان محراب مانندی ساخته شده و روی خشتهای طلای آن قصیدهای مکتوب است :
حبذ از این منظر عالی که فردوس برین
بر در صحنش چو زائر از صداقت جبهه ساست
آسمان زین آستان فیض سعادت میبرد
و از فضایش عالم انوار در کسب ضیا است
چشم انجم روشن از گردوغبار درگهش
دیدهی سیاره را مانند ثابت توتیاست
شهریاران را از این ایوان کیوان روز و شب
دیده امید چون کشکول در دست گداست
ماه را از مهر میبخشد ضیا آیینه‌اش
شکل خورشیدی عیان اینجا زهر خشت طلاست
رسته از صحن جنان گلدستهای زرین مهر
آشیان مرغ آمین است یا دست دعاست
یا فروزان مشعل نوری است در دست زمین
کز فروغ آن منور تا ابد صحن سماست
جان فدای روضهای کز فضل رب العالمین
مغفرت در جستجوی و معصیت در دست و پاست
فیض رحمت بین کز اندک اشک در یک طرفه عین
رستن گل‌های عفو از تخم عصیان جابه‌جاست
کرد تجدید بنا اینجا سکندر طالعی
کز غلامان در سلطان علی موسی‌الرضاست
کلب درگاه امیرالمؤمنین نادر قلی
آن‌که در هر کار امیدش به توفیق خداست
والی ملک خراسان آن‌که از اخلاص و صدق
نیت صافش بحق از روز اول آشناست
دید تا فیض نظر از ساقی کوثر مدام
بر کفش مانند نرگس متصل جام طلاست
هم ز یمن فیض او اندر جهان افشار را
بر تمام خلق ایران تا قیامت فخرهاست
چون ز دست جود او اینجا به مصرف می‌رسد
این طلا را هر که دست افشار می‌گوید رواست
تاجبخش عرصه عالم که از شمشیر او
فتنه و آشوبها پنهان به کنج انزواست
آن‌که از چین جبین و قهرمان صولتش
رای هند و قیصر و خاقان به محنت مبتلاست
لشگر او را خطاب از غیب شد اصحاب دین
در حقیقت حامی شرع مبین مصطفی است
شحنه عالم در آن ملکی که شب‌گیری کند
دزد را رنگی نباشد گر همه دزد حناست
از قزلباشی علم تا کشته شخصی همتش
صفه و گلدسته و صحن و مقدس زو طلاست
شد به توفیق خدا ایوان و گلدسته تمام
باد باقی تا اثر از گردش دوران به پاست
از زبان کعبه گفتم بهر تاریخش ندیم
دمبدم زان صفه و ایوان هویدا صد صفاست
در آخر قصیده نیز نوشته شده: «کتبه محمدعلی بن سلیمان الرضوی غفر ذنوبهما فی شهور سنه خمس و اربعین و مائه و الف» و در زیر آن به خط نستعلیق ریز نوشته شده است: «کتیبه ثلث و نستعلیق که در این ایوان زرنشان عالی به خط این بنده عاصی محمدعلی رضوی است کار آن بید اهتمام محمد طاهر ولد استاد مسیح شیرازی به اتمام رسید ۱۱۴۶».
منبع:کانال تلگرامی مهدی قربانی @MehdiQorbani
برای مشاهده این عکس باکیفیت بالا به این لینک مراجعه کنید:
(۲۸۴)
دو سروده از سید رضا مؤید درباره امام رضا (ع)
| در دهه‌های اخیر سرایش اشعار درباره امام رضا (ع) افزایش قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. آنچه در ادامه می‌آید دو سروده معاصر از این نمونه‌ها و تحلیل‌هایی درباره آن‌هاست. |
یادداشتی با دو شعر از سید رضا مؤید به مناسبت ولادت حضرت امام رضا علیه‌السلام که برای سایت کرب‌وبلا نوشته‌ام.
به مناسبت ولادت باسعادت حضرت شمس الشّموس، انیس النّفوس، المدفون بارض طوس، حضرت علیّ‌بن‌موسی‌الرضا علیه آلاف التّحیه و الثّناء، دو غزل نسبتاً طولانی از یک شاعر مشهور مشهدی انتخاب شده که از این پس خواهید دید.
پیش از نقل شعر، با پوزش از کسانی که اشراف کامل به این مباحث دارند، نکات اشتراک و افتراق آنها را برشمرده‌ایم:
اشتراک:
۱. یادآور شویم که هر دو شعر در یک وزن عروضی یعنی «مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن» سروده شده است.
۲. هر دو شعر مردف یعنی دارای ردیف است؛ ردیف شعر نخست، «یا مولا» و ردیف شعر دوم، «دارم» است.
۳. همچنین هر دو شعر، سروده شاعری از سلسله جلیله سادات یعنی استاد سید رضا مؤیّد، شاعر معاصر و پیش‌کسوت خراسانی است. وی تاکنون، حدود ۱۰ مجلّد از اشعارش را منتشر کرده و گروهی دو سال است که مشغول تجمیع، تدوین و تنظیم تمامی اشعار وی هستند که امیدواریم به‌زودی و به‌خوبی منتشر شود.
افتراق:
۱. شعر اول برخلاف اغلب اشعار این شاعر، فاقد تخلّص است ولی در مقطع شعر دوم، تخلّص مؤید دیده میشود:
به رستخیز، «مؤیّد»! چو از لحد خیزم
به دست، نامه و بر لب رضا دارم
۲. در شعر نخست، نام بعضی از رواق‌های حرم مطهر آمده است که سبب انتخاب این شعر، یکی نیز همین نکته بوده است. رواق‌های دارالسّعاده، دارالولایه، دارالسّیاده، دارالسّلام و دارالعباده که چرخ زدنِ پروانه‌وار در هر یک از این رواق‌ها آرزوی هر دل مشتاق و شیفته است.
۳. سبب انتخاب شعر دوم، گریزش به کربلا و نام امام حسین علیه‌السلام است. شاعر می‌گوید با اینکه نمی‌تواند از مشهد دل برکند ولی در سرش هوای کرب‌وبلا را دارد:
ز توس، دل نتوانم گرفت و رفت ولی
به سر هوای تماشای کربلا دارم
اینک متن زیبای دو شعر و زیارتی با پای دل:
تجسّم عشق
الا! تجسّم عشق و اراده! یا مولا!
اراده سر به حریمت نهاده، یا مولا!
گدای بی‌سر و پایی به درگهت آمد
که هر چه داشته ازدست‌داده، یا مولا!
ببین به حال فقیری که با شکسته‌دلی
بر آستان تو صورت نهاده، یا مولا!
شب زیارت مخصوصت، ای امام رئوف!
دلم به یاد حریمت فتاده، یا مولا!
به این مثل بستایم تو را که در عظمت
تویی سواره و گردون پیاده، یا مولا!
تو چشمه‌ای ز دو دریای فیض اما من
شکسته ساغرِ خالی ز باده، یا مولا!
گواه رأفت تو معجزات پی‌درپی
چنان تو داد کرامت که داده؟ یا مولا!
اراده تو رضا جان! اراده ازلی است
به‌خوبی منِ بد کن اراده، یا مولا!
به حیرتم که چه داده است قادر متعال
به هرکسی که غمت را نداده، یا مولا!
ز فیض نعمت جنّت، عدوی تو نبرد
به‌قدر بوی گلی استفاده، یا مولا!
به آستان تو هر روز رو نهد خورشید
سر برهنه و پای پیاده، یا مولا!
تو را عنایت و رحمت که هیچ کم نشود
بکن مودت من را زیاده، یا مولا!
چه اجتماع عظیمی بُوَد ز زوارت
صفی نشسته، صفی ایستاده، یا مولا!
به بوی آن‌که ز قربت سعادتی ببرم
ستاده بر در دارالسّعاده، یا مولا!
ولایت تو به دارالولایه‌ام آورد
چنان سگانِ به گردن قلاده، یا مولا!
به پیشواز، کمربسته زائرینت را
فرشته بر در دارالسّیاده، یا مولا!
کلیم بر در دارالسّلام گرم سلام
مسیح بر در دارالعباده، یا مولا!
کعبهی دل‌‌ها
بر آستان رضا روی التجا دارم
نظر گشا و ببین التجا کجا دارم
بر این مقامِ خدا داده افتخار کنم
که در حریم رضا رتبه‌ی گدا دارم
غبار درگه شمس الشّموس عین شفاست
برای چاره هر درد، از این دوا دارم
ز صاحبان کرم نیست چشم اکرامم
امید مکرمت از حضرت رضا دارم
مرا چه بیم ضلالت ز کوره راه جهان؟
که از ولایت او نور رهنما دارم
قسم به تربت پاکش که کعبه دل‌هاست!
غلام اویم و در خدمتش وفا دارم
ز معصیت نگران و به مهر او خرسند
چه حالتی است که در خوف و در رجا دارم؟
به مهر آل علی پروریده جان و تنم
عجب که مسم و در قلب، کیمیا دارم
ز توس دل نتوانم گرفت و رفت ولی
به سر هوای تماشای کربلا دارم
ز دل نمی‌رودم یاد نینوای حسین
که روز و شب ز فراقش چو نی، نوا دارم
اگر نمردم و رفتم به آستان‌بوسش
از این زمانه به او باز شکوه‌ها دارم
به رستخیز، «مؤید»! چو از لحد خیزم
به دست، نامه و بر لب رضا دارم
منبع: کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
(۲۸۵)
محراب‌های زرین‌فام حرم مطهر در موزه مرکزی آستان قدس رضوی
حشمت کفیلی
| از قرن‌های گذشته تاکنون آثار هنری بسیاری در حرم امام رضا (ع) به کار رفته است. برخی از این آثار بعد از جایگزینی با آثار دیگر، به موزه حرم انتقال داده میشود. آنچه در ادامه می‌آید پژوهشی است درباره شماری از این آثار. |
چکیده:
کاشی‌های زرین‌فام قرن هفتم هجری از کهن‌ترین آثار تاریخی حرم مطهر امام رضا(ع) هستند که در موزه آستان قدس رضوی به نمایش درآمده و در مطالعه روند تحولات معماری حرم مطهر قابل بررسی می‌باشند. در میان این مجموعه کاشی‌ها، محراب‌های زرین‌فام ساخته شده به دست خاندان محمد ابن طاهر و ابوزید جزء ارزشمندترین آثار شناخته می‌باشند. این محراب‌ها با نقوش و کتیبه‌های برجسته زرین‌فام و لاجوردی تزئین شده‌اند و حاوی پیام‌های مذهبی و تاریخی می‌باشند. تکنیک ساخت و کتیبه‌های این آثار برگی زرین از تاریخ معماری حرم مطهر است که ما را با هنرمندان و بانیان آنها آشنا می‌کند.
این پژوهش بر اساس بررسی‌های میدانی، با هدف ارائه اطلاعاتی دقیق از وضعیت فعلی محراب‌های زرین‌فام آستان قدس رضوی و مطالعه پیشینه تاریخی آنها بر پایه متون تاریخی و اسناد مرتبط با آثار صورت گرفته و نشان می‌دهد که چه تغییراتی در جریان تعمیر و بازسازی محراب‌ها به‌مرورزمان رخ‌داده است. همچنین بررسی آیات نقش شده بر این محراب‌ها نشان می‌دهد کاربرد آنها در این محراب‌ها با اندیشه و هدفی خاص و به‌منظور ترغیب مؤمنان به صبر و رستگاری و برپای داشتن نماز، پرهیزگاری و دوری از کارهای بیهوده و تسلیم در برابر پروردگار بوده است.
منبع: حشمت کفیلی. «محراب‌های زرین‌فام حرم مطهر در موزه مرکزی آستان قدس رضوی». شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ۵، شماره ۱۸، بهار ۱۳۹۲، ۱-۲۸.
برای مشاهده مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_51344.html
(۲۸۶)
تصویری از سنگ مزار فعلی امام رضا و آقای غلامرضا سراج علیایی سنگتراش آن
| سنگ‌تراشی یکی از هنرهای قدیمی است که در حرم اما رضا (ع) نیز به کار گرفته‌شده است. در این نوشتار درباره یکی از سنگ‌تراشان مشهور این عرصه نکاتی را مطالعه می‌کنیم. |
غلامرضا سراج علیایی؛ هنرمند حجار و سنگتراش کتیبه‌های حرم مطهر
«غلامرضا سراج علیایی» یکی از آخرین بازماندگان هنر حجاری قدیم مشهد است؛ هنری منقرض‌شده که حالا آخرین بازمانده‌اش این افتخار را داشته که یکی از سنگ‌های مزار امام رضا(ع) به دست او حجاری شده است؛ افتخاری که نصیب هرکسی نمی‌شود.
عکس سنگ مرقد امام رضا(ع) همیشه کنارش است و روزی چند بار در خیال خود با این عکس صحبت و خاطرات آن روزها را مرور می‌کند. تصویر حرم مطهر را هم که از تلویزیون می‌بیند، اشک‌هایش جاری میشود و باز به قاب عکس سنگ مرقد حضرت چشم می‌دوزد. استاد «غلامرضا سراج اولیایی» یکی از هنرمندان سنگتراش در مشهد است، هنرمندی که ۹۰ سالگی را سپری می‌کند و بیش از ۳۵ سال در حرم مطهر رضوی به سنگ‌تراشی پرداخته و حجاری سنگ قدیمی مرقد علی بن موسی‌الرضا (ع) یکی از یادگاری‌ها و هنرنمایی‌های این هنرمند است؛ سنگی که حالا در موزه آستان قدس رضوی نگهداری میشود. حاج غلامرضا بیش از ۹ دهه از خدا عمر گرفته است، اما این روزها حال خوبی ندارد، بیماری کلیوی و کهولت سن او را خانه‌نشین کرده است.
حجار سنگ قدیمی مضجع امام رضا(ع) از آغاز به کار در آستان مقدس آن امام هم سخن می‌گوید: «سال ۱۳۴۱ بود که به‌عنوان سنگتراش در آستان قدس رضوی استخدام شدم. بیش از ۳۵ سال کارهای سنگ‌تراشی قسمت‌های مختلف حرم مطهر رضوی را انجام می‌دادم. زمانی که کارهای حرم را شروع کردم کارم منحصر به سنگ‌تراشی نبود و هر کاری که از دستم برمی‌آمد انجام می‌دادم».
استاد سراج که حالا ۹۰ سالگی خود را سپری می‌کند و بیماری کلیه، مثانه و درد پا او را خانه‌نشین کرده است، می‌گوید: «۳۵ سال در محضر حضرت بودم و در سال ۱۳۷۰ بازنشسته شدم، به خاطر کمردرد و پادرد توان کار کردن نداشتم ولی نزدیکی‌های بازنشستگی‌ام بود که حجاری سنگ مرقد امام رضا (ع) را به من سپردند، این کار یعنی بهترین دوران کاری من در حرم که لحظه‌لحظه آن را نمی‌توان با چیز دیگری مقایسه کرد، فکر کنم سال ۷۰ بود که من و دو نفر از شاگردانم کار را شروع کردیم، و نزدیک ۳ سال طول کشید که حجاری مزار حضرت تمام شود. زمانی که لطف حضرت شامل حالم شد که سنگ مزار ایشان را حجاری کنم، گاهی نیاز بود که برای تراش روی سنگ بنشینم، اما من به دلیل حرمتی که برای این سنگ قائل بودم، هیچ‌وقت روی آن ننشستم و در مدت حدود ۳ سال تراش آن، هیچ‌وقت بدون وضو قلم به دست نگرفتم».
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۸۷)
ترانوشت سرودها درباره امام رضا (ع): «ضامن آهو رضا لاله خوشبو رضا »
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
متن سرود:
[صدای خواننده]
ممنونم امام رضا که رام دادی تو حرمت (دو بار)
حالا این دست منو و این همه لطف و کرمت
اومدم امام رضا تا با تو درد دل کنم
دلمو با مهر تو هر دو تا متصل کنم
آقا جون قربونتم
[صدای همخوانی و سکوت خواننده:]
آخه من مهمونتم
آقا جون قربونتم
آخه من مهمونتم
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
[صدای همخوانی]
اومدم امام رضا تا که تو مهمونم کنی (دو بار)
به سرم دست بکشی یک‌باره درمونم کنی
اومدم اینجا آقا نوکریمو امضا کنی
چی می‌شه این درو، به روی ما تو واکنی
منو ردم نکنی نگاه به بعدم نکنی (دو بار)
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا
[صدای همخوانی و سکوت خواننده]
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
آقا جون قربونتم
آخه من مهمونتم (دو بار)
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا(دو بار)
[صدای خواننده]
اومدم امام رضا خونه به دوش تو باشم
مادرم گفته باید حلقه‌به‌گوش تو باشم (دو بار)
کمکم کن که منم آقا غلام تو باشم
بار عشق تو همش به روی دوشم بکشم
درو واکن اومدم
به من نگا کن اومدم (دو بار)
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا
[صدای همخوانی و سکوت خواننده]
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
آقا جون قربونتم
آخه من مهمونتم (دو بار)
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
[صدای خواننده]
کاشکی من کبوتری تو صحن باصفات بودم (دو بار)
سایه بون حرم و گلدسته طلات بودم
آقاجون با یک نگا قلب منو صفا بده
جون زهرا مادرت مریضا رو شفا بده
مریضا تاب ندارن
از عشق تو خواب ندارن (دو بار)
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا
[صدای همخوانی و سکوت خواننده]
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
آقا جون قربونتم
آخه من مهمونتم (دو بار)
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
[صدای خواننده]
من می خوام تا عمر دارم همیشه نوکرت باشم
[خواننده با صدای محزونی می‌گوید]
امام رضا
من می‌خوام تا عمر دارم همیشه نوکرت باشم
ذاکر کوی تو و خادم مادرت باشم
گرچه من خوار توام نوکر دربار توام
خوشحالم گر بدونی که نوکر دربارتم
قلبمو صفا بده
به حنجرم دوا بده (دو بار)
به نظر می‌رسد ادامه این سرود به متن اصلی مونتاژ شده باشد و در مجلس قرائت این شعر اشعار ادامه داشته است
[صدای خواننده]
ممنونم امام رضا که رام دادی تو حرمت (دو بار)
حالا این دست منو و این همه لطف و کرمت
اومدم امام رضا تا با تو درد دل کنم
دلمو با مهر تو هر دو تا متصل کنم
آقا جون قربونتم
[صدای همخوانی]
آخه من مهمونتم
آقا جون قربونتم
ضامن آهو رضا
لاله خوشبو رضا (دو بار)
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۶ دقیقه و ۴۹ ثانیه
ملاحظات : این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده همراه با سینه‌زنی مخاطبانی است که لابلای خواندن او سینه می‌زنند. در این کلیپ فیلم‌هایی از صحن امام رضا (ع) و زوار ایشان نشان داده میشود. در یک نمونه زائری که به روی بر روی برانکار خوابیده و ظاهراً فلج است، مشغول مناجات می‌باشد، کسانی سربه‌زیر افکنده و مناجات می‌کنند، زنانی گریه می‌کنند، مردی با گریه درحالی‌که کتاب زیارت‌نامه را در دست دارد، مشغول عبادت است. در موارد دیگر صحن‌ها، رواق‌ها، کاشی‌کاری‌ها، ضریح خالی از زائر، کبوترانی که می‌نشینند، مناره‌های حرم، خادم‌ها و یک روحانی که مشغول جارو کردن رواق است، قرآن‌ها با پوشش‌های مخملی سبز بر روی رحل‌ها در حرم، مناسکی شامل جابجایی قرآن‌ها و چراغدان‌ها توسط خادمان که برخی عمامه سبز بر سربسته‌اند نمایش داده میشود. این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3» ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد.
ترانوشت معادل فارسی عبارت transcript به انتخاب استاد داریوش آشوری است.
(۲۸۸)
کتیبه‌ی ترنج اطراف گنبد حرم امام رضا (ع) به خط ثلث محمدرضا امامی
| در حرم امام رضا (ع) گونه‌های مختلفی از هنرها را می‌توان مشاهده کرد. یکی از انواع این هنرها خوشنویسی است که در بخش‌های مختلف حرم قابل‌مشاهده است. آنچه در زیر می‌آید نمونه‌ای از این آثار در گنبد حرم امام رضا (ع) است. |
کتیبه‌ی ترنج اطراف گنبد شریف رضوی به خط ثلث محمدرضا امامی که پس از تعمیر خسارات زلزله به فرمان سلطان سلیمان صفوی به سال ۱۰۸۴ ق نصب گردید.
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی @MehdiQorbani
(۲۸۹)
دو رباعی معاصر درباره زیارت حرم امام رضا (ع)
| بخش مهمی از فرهنگ رضوی را شعرهایی تشکیل می‌دهد که درباره سفر برای زیارت امام رضا (ع) سروده شده است. آنچه در ادامه می‌آید دو رباعی در این زمینه است. |
رباعی رفت
هو هو چی چی؛ قطار تهران – مشهد
به به! به به! پنجره، پرچم، گنبد
آقا! آقا! سلام! ای تو! ای خوب!
آمد آمد دوباره این من، این بد
رباعی برگشت
هو هو چی چی؛ قطار مشهد – تهران
باران باران؛ دوباره باران باران
تا باز کبوتری شوم در حرمت
ای حضرت آسمان! خداحافظتان!
منبع: کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت) @javadhashemi_torbat
(۲۹۰)
واسپارگاه نشریات دانشجویی در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
| در کتابخانه آستان قدس رضوی آثار ارزشمندی وجود دارد. گونه‌ای از این آثار نشریات دانشجوئی است که در سال‌های اخیر منتشر شده‌اند و در دهه‌های آینده به منبعی ارزشمند برای تاریخ‌نگاری امروز ایران تبدیل خواهد شد. در این مقاله درباره نگهداری از این نشریات دانشجویی بحث شده است. |
بخش آغازین مقاله:
زمانی که به آرشیو مطبوعات سازمان منتقل شدم با نشریات دانشجویی و تعداد و تنوع آنها بیشتر آشنا شدم. با مطالعه جسته گریخته بعضی از آنها متوجه پراکندگی عنوان و میزان شماره‌ها، نامعلوم بودن سرنوشت نشریه‌ها، نبودن اطلاعات کافی درباره هر یک، عدم کسب اطلاعات و دسترسی به مسئولان این نشریات به علت فارغ‌التحصیل شدن دانشجویانِ دست‌اندرکار، عدم وجود سابقه و آرشیو نشریات در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مربوطه و … شدم. باتوجه به مطالب و اطلاعات بسیار خوبی که در این نشریات منتشر شده بود و با توجه به اهمیت این منابع به لحاظ ارزش و بار اطلاعاتی موجود در آنها، نظرم بیش‌ازپیش به این نشریات جلب شد و این سؤال ذهن مرا مشغول می‌کرد که با این نشریات چه باید کرد؟ ….
منبع: مهناز مهاجرزاده. «واسپارگاه نشریات دانشجویی در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی». شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، سال ۵، شماره ۱۸، بهار ۱۳۹۲، ۱-۴.
برای مشاهده متن مقاله به این لینک مراجعه کنید:
http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_51336.html
(۲۹۱)
کتیبه گنبد مطهر حرم امام رضا (ع) به خط ثلث خطاط بزرگ عصر صفوی علیرضا عباسی
| در حرم امام رضا (ع) گونه‌های مختلفی از هنرها را می‌توان مشاهده کرد. یکی از انواع این هنرها خوشنویسی است که در بخش‌های مختلف حرم قابل‌مشاهده است. آنچه در زیر می‌آید نمونه‌ای از این آثار در گنبد حرم امام رضا (ع) است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی
@MehdiQorbani
(۲۹۲)
ترانوشت سرود «حاجتمو روا کن!»
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
متن سرود:
اومدم، با یک اشارت اومدم
به زیارت اومدم
حاجتم روا کن!
به طواف بارگاهت اومدم
به پناهت اومدم
دردمو دوا کن!
کاش می‌شد کفتر اون هوا باشم
توی اون عطر دعا رها باشم
سحر از بانگ اذون پر بگیرم
زائر اون گنبد طلا باشم
اومدم تا جونمو فدات کنم
ببوسم ضریحتو صدات کنم
کهکشونی از ستاره‌های عرش
بریزم نثار خاک پات کنم
اومدم که گریه بر غم غربتت کنم
سرمه چشامو از خاک تربتت کنم
آرزوم بود به کنارت بخونم نمازمو
بشینم واست بگم حکایت نیازمو
غم من، قصه من، درد بی درمون می مونه
اگه درمون نکنی دردای جانگدازمو
اومدم، با یک اشارت اومدم
به زیارت اومدم
حاجتم روا کن!
به طواف بارگاهت اومدم
به پناهت اومدم
دردمو دوا کن!
کاش می‌شد کفتر اون هوا باشم
توی اون عطر دعا رها باشم
سحر از بانگ اذون پر بگیرم
زائر اون گنبد طلا باشم
اومدم، با یک اشارت اومدم
به زیارت اومدم
حاجتم روا کن !
به طواف بارگاهت اومدم
به پناهت اومدم
[پس از مقداری مکث، فریاد می زند]
دردمو دوا کن!
نوع ماده :
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۵ دقیقه و ۲۶ ثانیه
ملاحظات :
حرم و مناره‌ها را در شب نشان می‌دهد. آهنگ ملایم می‌زند، استریو طوس، جوان به‌صورت پاپ می‌خواند. بین برخی ابیات آهنگ ملایم پخش میشود. حرم و زوار را از داخل و بیرون نشان می‌دهد.
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده پاپ و تصاویری از حرم امام رضا علیه‌السلام و توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3» ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد. در این کلیپ آهنگ ملایمی پخش میشود و یک جوان به‌صورت پاپ سرود را اجرا می‌کند.
توضیحات روش‌شناختی :
در پیاده کردن متن این کلی آئینی سعی شده عین عبارات بدون دخل و تصرف ارائه شود. درصورتی‌که در فهم یک واژه تردید وجود داشت در برابر آن علامت سؤال قرار داده‌شده است. درصورتی‌که خواننده یک مصراع را بیش از یک‌بار تکرار کرده است، تعداد تکرارها با عدد (مثل ۲ که نماد دو بار تکرار است) نمایش داده‌شده است. درصورتی‌که این عدد در پرانتز قرارگرفته باشد، به این معنا است که کل بیت (دو مصراع) به آن تعداد تکرار شده است.
ترانوشت معادل فارسی عبارت transcript به انتخاب استاد داریوش آشوری است.
(۲۹۳)
ترانوشت سرود «تو قبله حاجت و من زائر دل سپردتم»
| سرودهای مردمی بخشی از فرهنگ رضوی را به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا متن یکی از این سرودها را با هم مرور می‌کنیم. |
متن سرود:
تو قبله حاجت و من زائر دل سپردتم
کعبه دل‌هائی و من منتظر عنایتم
کاش که طلب کنی بیام بوسه به خاکت بزنم
به حُرمت تو چشمامو، به خاک پاکت زنم (دو بار)
بیام به پابوس شما، صفای زوارت بشم
مرثیه خون حرم و، کوچه و بازارت بشم
مست دیدارت بشم
می‌خوام تو ایوان طلا، اسمتونو من صدا کنم
واسه تموم عاشقا از ته دل دعا کنم
اگر که قابل بدونی هر چی دارم به پات می‌دم
گوشه صحنت می‌شینم،
دون به کبوترات می‌دم (دو بار)
ضامن آهوی غریب، من اون همیشه خسته‌ام
مسافر شهر شما عاشق دل شکسته‌ام
دخیل می‌بندم که یه روز حاجتمو روا کنی
مثل همین کبوترا منو ز غم رها کنی بال و پرم رو وا کنی (دو بار)
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۶ دقیقه و ۳۵ ثانیه
ملاحظات :
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده جوان و همخوانی جمعی از سینه‌زنان نیز تصاویری از حرم امام رضا (ع) است. این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3» ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد. در این کلیپ، فیلم‌هایی از زیارت زائران نشان داده میشود. در بخش‌های از این کلیپ، سینه‌زنانی در صحن حرم امام رضا (ع) دیده میشود. در ابتدای کلیپ نیز زائرانی نشان داده می‌شوند که پس از گشوده شدن در اطراف ضریح به‌سوی ضریح هجوم می‌برند.
ترانوشت معادل فارسی عبارت transcript به انتخاب استاد داریوش آشوری است.
(۲۹۴)
سرودهای معاصر از جواد هاشمی (تربت) درباره امام رضا (ع)
| بخشی از فرهنگ رضوی اختصاص به اشعاری دارد که درباره امام رضا (ع) سروده شده است. آنچه در ادامه می‌آید یک نمونه از این شعرهاست که در سال‌های اخیر سروده شده است. |
بارنامه
بار دیگر اعتباری یافتم
چون به دربار تو، باری یافتم
من بدین دربار، هر بار آمدم
یافتم باریّ و باری یافتم
قطره بودم، ره به دریایم نبود
تا ز چشمم، جویباری یافتم
زرد بودم؛ در حضور سبز تو
با نگاهی، برگ و باری یافتم
از من، ای آیینه آیین! رخ متاب
گر چه من خود را غباری یافتم
تا شدم بی‌خانمان خاک توس
«تربتا»! ایل و تباری یافتم
سروده‌ی سال ۱۳۸۴.
منبع: کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
(۲۹۵)
بخشی از کتیبه‌های ضریح امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر استاد سید محمد موحد
| در حرم امام رضا (ع) گونه‌های مختلفی از هنرها را می‌توان مشاهده کرد. یکی از انواع این هنرها خوشنویسی است که در بخش‌های مختلف حرم قابل‌مشاهده است. آنچه در زیر می‌آید نمونه‌ای از این آثار در گنبد حرم امام رضا (ع) است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی @MehdiQorbani
(۲۹۶)
ترانوشت سرود «یا امام رضا فدات»
| بخشی از فرهنگ رضوی به سرودهایی اختصاص دارد که در سال‌های اخیر توسط گروه‌های هنری اجرا شده است. در اینجا متن یکی از این سرودها معرفی میشود. |
متن سرود:
طبیب مرا کرده جواب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات (دو بار)
شفا دادن داره ثواب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات (دو بار)
[هم‌خوانان] طبیب مرا کرده جواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
[هم‌خوانان] شفا دادن داره ثواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
دست هر بنده که بر دامن مولا برسد
درد بی‌درمانش امشب به مداوا برسد
امشب از پرده دل آن‌همه فریاد کنم
تا مگر رضا به فریاد دل ما برسد
امشب دلم تنگه برات
[هم‌خوانان:] یا امام رضا فدات
می خوای بمیرم من برات
[هم‌خوانان:] یا امام رضا فدات
قربون این صحن و سرات
[هم‌خوانان:] یا امام رضا فدات
قربون بال کفترات
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
[هم‌خوانان]
طبیب مرا کرده جواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
[هم‌خوانان]شفا دادن داره ثواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
آقا من جز در خونت جای دیگه نمیرم
اونقده می گم رضا رضا تا بمیرم
دیگر ندارم من تاب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
ز غم شده دلم کباب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
گردیده حال من خراب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
[کسی با گفتن واژه طبیب سینه‌زنان را تشویق به همراهی می‌کند]
طبیب مرا کرده جواب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
[هم‌خوانان]
طبیب مرا کرده جواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
شفا دادن داره ثواب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات (دو بار)
تو خودت (دو بار) خوب می‌دونی تو دل من چی می‌گذره
گدا رو ببین آقا، منتظره یک نظره
حرم قشنگ تو هیچی دیگه کم نداره
مریضت وقتی بیاد تو حرمت غم نداره
به درد من بده جواب
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
من مریضم بده شفا
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
به درد بی‌درمان ما
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
رضا دمی نظر نما
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
[کسی با گفتن واژه طبیب سینه‌زنان را تشویق به همراهی می‌کند]
[هم‌خوانان]
طبیب مرا کرده جواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
[هم‌خوانان]
شفا دادن داره ثواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
گوشه چشمی به من کن جان زهرا مادرت
یه چیزی آقا بده جان جواد به نوکرت
سینه‌زنان سینه می‌زنند
ماشاالله یا همه شهدا مخصوصاً شهدای هیئت امام حسن مجتبی ارسنجان فارس
اونقده با نوکرت هستی تو آقا مهربون
نشده از حرمت دست‌خالی بیام بیرون
با چشم گریان آمدم
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
با قلب سوزان آمدم
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
از بر درمان آمدم
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
با جمله دوستان آمدم
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
[کسی با گفتن واژه طبیب سینه‌زنان را تشویق به همراهی می‌کند]
[هم‌خوانان]
طبیب مرا کرده جواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
[هم‌خوانان]
شفا دادن داره ثواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
کی می گه تو غریبی غریب که عاشق نداره (دو بار)
روز و شب این همه عاشق به خاکت سر می زاره
رضا جان! الان بهت می گم غریب کیه!
غریب اونه تو بقیع که حتی چراغ نداره
یا امام حسن مجتبی!
غریب اونه تو بقیع حتی چراغ همه ندارن
نه ضریح و حرمو حتی رواق ندارن
ای زاده خیر البشر!
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
مادر نداری تو مگر؟
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
آید به دیدارت رسد
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
[کسی با گفتن واژه طبیب سینه‌زنان را تشویق به همراهی می‌کند]
[هم‌خوانان]
طبیب مرا کرده جواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
[هم‌خوانان]
شفا دادن داره ثواب
یا امام رضا فدات (دو بار)
دست هر بنده که بر دامن مولا برسد
درد بی‌درمانش امشب به مداوا برسد
امشب از پرده دل آن همه فریاد کنم
تا مگر رضا به فریاد دل ما برسد
جان علی مرتضی !
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
درد دلم را کن دوا
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
ای دلبرم امام رضا
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
کن حاجت مرا روا
[هم‌خوانان] یا امام رضا فدات
نوع ماده : کلیپ تصویری بدون تصویر خواننده
زمان اجرا : نامشخص
اجراکننده : نامشخص
مدت : ۶ دقیقه و ۳۵ ثانیه
ملاحظات :
این کلیپ کوتاه ترکیبی از صدای یک خواننده و فیلم‌هایی از حرم امام رضا (ع) است. این فیلم‌ها حرم، صحن‌ها، زائران در حال زیارت، کبوترهای حرم را نمایش می‌دهد. در تمام مدت این کلیپ موسیقی پخش میشود این کلیپ توسط «استریو طوس، مرکز پخش نوارهای مذهبی، شرکتی و خام. سی‌دی‌های صوتی و تصویری و MP3» ارائه‌شده است که در «مشهد، بست پائین خیابان، بازار امین، مقابل مقبره پیر پالان‌دوز، شماره تلفن ۲۲۵۴۴۰۸-۰۵۱۱» قرار دارد. در ابتدای این کلیپ فیلمی از حرم که توسط هواپیمای در حال طواف بر دور حرم برداشته‌شده است، به همراه موسیقی ارائه میشود.
ترانوشت معادل فارسی عبارت transcript به انتخاب استاد داریوش آشوری است.
(۲۹۷)
بیتی از فهمی استرآبادی درباره امام رضا (ع)
| بخشی از فرهنگ رضوی به سروده‌ها درباره امام رضا (ع) اختصاص‌یافته است. آنچه در اینجا می‌آید بیتی از فهمی استرآبادی شاعر قرن دهم هجری است. |
«فهمی» چه فهمی داشته که در مقطع نخستین غزل دیوانش چنین می‌خوانیم:
هر کس در این جهان به کسی التجا نمود
«فهمی» به حضرت علی موسی رضا
منبع: کانال تلگرامی جواد هاشمی (تربت)
@javadhashemi_torbat
متن کامل این قصیده به نقل از دیوان او (چاپ مرکز نشر میراث مکتوب) چنین است:
(۲۹۸)
بخشی از کتیبه‌های ضریح امام رضا (ع) به خط ثلث جلی اثر استاد سید محمد موحد
| در حرم امام رضا (ع) گونه‌های مختلفی از هنرها را می‌توان مشاهده کرد. یکی از انواع این هنرها خوشنویسی است که در بخش‌های مختلف حرم قابل‌مشاهده است. آنچه در زیر می‌آید نمونه‌ای از این آثار در گنبد حرم امام رضا (ع) است. |
منبع: کانال تلگرامی مهدی قربانی @MehdiQorbani
(۲۹۹)
قدمگاه امام رضا (ع) در مسجدسلیمان
| قدمگاه‌ها به مکان‌هایی اطلاق میشود که حضور یکی از امامان در آن مسلم پنداشته شده باشد. شماری از این قدمگاه‌ها در ایران مربوط به امام رضا (ع) است و گفته میشود ایشان جریان سفرشان از مدینه به مرو در این مکان‌ها اقامت کرده‌اند. آنچه در زیر می‌آید بنای قدمگاه منسوب به امام رضا (ع) در شهر مسجدسلیمان است. |
قدمگاه، یک ساختمان بزرگ است که در کنار یک گورستان کهن، ساخته شده است؛ جایگاه ورود به قدمگاه، یک در بزرگ سبزرنگ است. ساختمان اصلی، هشت‌ضلعی منظّمی است که در سمت‌های چپ و راستش، دو نمازخانه، دیده می‌شوند: یکی برای خواهران و دیگری برای برادران. در میانه‌ی این هشت‌ضلعی، ضریح فلزّی شیشه‌ای سپیدرنگی هست که روی آن با پرچم، پوشیده شده است. گنبد قدمگاه، بزرگ و سپیدرنگ است. در چهارسوی قدمگاه، چهار در ورودی، قرار دارند که تنها یکی از آنها، باز است. قدمگاه، مجهّز به سرویس بهداشتی و مسجدی به نام مسجد امام رضاست.
منبع: وب‌سایت علیرضا هاشمی
.http://irangasht.org/?p=11914
(۳۰۰)
نمایی از ایوان ساعت صحن انقلاب حرم امام رضا (ع) در سال ١٣٣٢ه.ش
| عکس‌های برجای‌مانده از دهه‌های گذشته می‌تواند کمک زیادی به بازسازی تاریخ حرم امام رضا (ع) کند. در عکس زیر نمائی از ایوان ساعت در یکی از صحن‌های حرم را ملاحظه می‌کنید. |
در گذشته که مشهد کوچک و محدود بود، زنگ ساعت‌ها در همه‌ی نقاط شهر شنیده مى‌شده است و مردم، اوقات شب و روز خود را با آن تشخیص مى‌دادند. این ساعت ابتدا بر روی ایوان صحن انقلاب بود و در سال ۱۳۳۶ ه.ش به صحن آزادی منتقل و در آنجا نصب گردید.
منبع: کانال تلگرامی شوق_خدمت_حرم شناسی
ادامه دارد
