۱۳۹۵/۰۶/۲۷

جستارهایی درباره نقد متن (۳): رابطه نقد درونی و بیرونی با روش شناسی تاریخ

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

دوم؛ نقد درونی و نقد بیرونی

بر اساس پاسخ به این دو سوال، نقد متن به دو حوزه تقسیم می‌شود. نقد متنی که به سوال اول پاسخ می‌دهد و در مورد هویت آن بحث می‌کند نقد بیرونی می‌نامند و نقد متنی که به سوال دوم پاسخ می‌دهد نقد درونی.

۱۳۹۵/۰۶/۲۳

پیشینه مکتوب منابع معتبر حدیثی شیعه امامیه – بخش سوم

به اهتمام محمدرضا معینی

د) آثار مبتنی بر آثار پیشین

مؤلفانی را میشناسیم که هم راوی آثار پیشترند و هم خود کتاب نوشته اند، حتی گاهی نام کتابهای ایشان با نام کتابهای پیشین؛ که خود راوی آن بوده اند، یکی است. بگونه ای که در سلسله اسنادی برخی از احادیث این مشکل پیش میآید که حدیث از کتاب کدامیک از این دو نفر گرفته شده است.

۱۳۹۵/۰۶/۱۹

جستاری درباره مفهوم پیچیده وحی (۲): وحی‌شناسی جدید و مساله تشبیه و تنزیه

در بخش نخست این نوشته، گفته شد که برای تحلیل مفهوم وحی ناگزیزیم که علاوه بر موشکافی درباره خود این واژه، به دو مفهوم انسان و نیز رابطه خدا و انسان نیز توجه کنیم. اما بسی مهم‌تر از این مفاهیم پایه، بحث در باب خدا و تصور از اوست. در یک تحلیل الهیاتی از هرگونه تبیین وحی، به نظر می‌رسد آنچه در مرحله نخست باید مورد توجه باشد شناخت خداوند و چگونگی نسبت او با جهان و انسان است. از این رو، بی‌تردید مهم‌ترین بحث کلامی مربوط به تحلیل وحی، بحث جنجال‌انگیز و اندیشه‌سوز «تشبیه و تنزیه» است.

۱۳۹۵/۰۶/۱۶

تامّلی روش شناختی در منازعات پیرامونِ تحریف قرآن (۱): عقیم یا موجّه بودنِ استدلال ها

سالهاست که در لابلای متون، به رصد شیوۀ استدلال دانشمندان اسلامی و غیر اسلامی پیرامون موضوع "تحریف قرآن" پرداخته ام. اما همیشه با سوالات جدی ای روبرو بوده ام؛ سوالاتی که هیچ وقت پاسخی برای آن در میان این نزاع ها نیافته ام. این سوالات به اعتقاد نویسندۀ این سطور بسیار با اهمیت محسوب می شوند و بی توجّهی نسبت به آن ها می تواند موجب بی اعتباری استدلال ها به سود و یا به ضرر تحریف قرآن باشد.

۱۳۹۵/۰۶/۱۲

مروری کوتاه بر اندیشه پورسینا

از نخستین سالهای سده چهاردهم تا میانه سده شانزدهم میلادی آثار پورسینا یکی از مهمترین مراجع علم پزشکی در دانشگاههای اروپا به شمار رفته و در برخی موارد نظریات وی تا سده هیجدهم همچنان مورد استناد اساتید قرار می گرفت. جایگاه این دانشمند ایرانی در حوزه طب به گونه ای بود که برخلاف مسلمانان که بر قامت وی قبای شیخ الرئیسی همه علوم را دوختند، در غرب به وی لقب Princeps medicorum (شاهزاده پزشکان) داده شد، به این معنا که وی بیشتر و پیشتر از هر چیز به واسطه خدماتش در علم پزشکی شهرت یافته بود.

۱۳۹۵/۰۶/۰۹

مطالعات انتقادی گفتمان و تولید و بازتولید ایدئولوژی ها

یکی از اصطلاحاتی که در مطالعات  (انتقادی) گفتمان به کرات به گوش می رسد، اصطلاح تولید و بازتولید(production and reproduction) است. به طور کلی، پیش فرضی که بسیاری از نظریه پردازان گفتمان قبول دارند این است که رابطه ای دوسویه (دیالکتیک) میان گفتمان ها و جوامع وجود دارد.

۱۳۹۵/۰۶/۰۶

جستارهایی درباره نقد متن (۲): دو سؤال اساسی در نقد متن

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

بعد از این که گفتیم نقد متن چیست باید بگوییم که نقد متن به بررسی دو سوال اساسی می‌پردازد که این دو، نقد متن را به دو شعبه تقسیم می‏کنند.

۱۳۹۵/۰۶/۰۲

اندیشگان هومبولت درباره رابطه زبان، اندیشه و فرهنگ

هومبولت را بیشتر به عنوان یک زبان‌شناس رمانتیک می‌توان شناخت. علاقه اصلی هومبولت معطوف به رابطه مفاهیمی همچون زبان، فرهنگ و اندیشه یا فکر بود. از نظر او این مفاهیم دارای رابطه‌ای پویا با هم هستند و هر یک بر دیگری تاثیر می‌گذارد.

۱۳۹۵/۰۵/۲۹

پیشینه مکتوب منابع معتبر حدیثی شیعه امامیه – بخش دوم

به اهتمام محمدرضا معینی

الف) کتابت حدیث در حضور ائمه

موارد فزون از شماری وجود دارد که راوی نقل می کند از امام سؤالی کرده و امام به او گفته اند بنویس و سپس مطلب را املا کرده اند. این موارد را محققان در پژوهشهای خود یاد کرده اند.

۱۳۹۵/۰۵/۲۵

عقلانیت نابخردانه: تامّلی بَر “عقلانیت” از دو مَنظرِ متفاوتِ اقتصاد و جامعه شناسی

عقلانیت یکی از مهمترین دست آوردهای مهم برای انسانِ مدرن محسوب می شود. عقلانیت در ابتدا ارتباط عمیقی با اومانیسم و سکولاریسم داشت. انسان محوری رکنی اساسی بود که مولفه های عقلانیت را می شد بر اساس آن مرتب کرد.

۱۳۹۵/۰۵/۲۲

تحلیل گفتمان شبکه های اجتماعی

در زندگی امروزی، عبارات شبکه های اجتماعی و رسانه های اجتماعی نقشی بسیار پررنگ دارند. اگرچه بسیاری از ما این دو عبارت را به جای هم استفاده می کنیم، تفاوت هایی بین این دو وجود دارند.

۱۳۹۵/۰۵/۲۰

جستارهایی درباره نقد متن (۱): چیستی نقد متن

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

حوزه ‏ی نقد متن و همچنین روش مطالعات تاریخی (روش شناسی تاریخ) کاملاً حالت روشی و متودی دارند و این دو حوزه ارتباط مستقیمی با روش تحقیق دارند. بحث نقد متون در حوزه‌ی رشته‌ی تاریخ بسیار حساس است به دلیل این که رشته‌ی تاریخ به شدّت درگیر متون است و باید از متن استفاده کند.

۱۳۹۵/۰۵/۱۶

مراسم محرم در دوران صفویه

مراسم محرم در دوره صفویه (حکمرانی 1501-1722م.) با وقایع سیاسی و همگانی مهمی تطور پیدا کرد. با اینکه این مراسم از سال 963م. و در دوره حکم‌رانی عزالدین بویه (934-1055م.) پادشاه آل‌بویه در ایران انجام می‌گرفت، اما با به قدرت رسیدن شاه اسماعیل صفوی (حکمرانی1501-1524م.) در سال 1501م.، و اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی این امپراطوری تازه‌ تأسیس، مراسم محرم شاهد عمومیت یافتن بیشتر در شهرهای اصفهان، تبریز و شیراز بود.

۱۳۹۵/۰۵/۱۲

جستاری درباره مفهوم پیچیده وحی- بخش اول

شاید در تاریخ فرهنگ و اندیشه بشری مسأله‌ای را نتوان یافت که مانند پدیده «دین» ذهن بشر را چنین به خود مشغول داشته باشد. به‌درستی گفته‌اند که صورت‌های گوناگون ادیان در شرق و غرب چنان گوناگون‌اند که نمی‌توان برای دین تعریفی واحد به‌دست داد؛ اما دست‌کم می‌توان ادیان ابراهیمی را که به «ادیان غربی» نیز موسوم‌اند با مفهوم محوری و بنیادین «وحی» شناخت.

۱۳۹۵/۰۵/۰۸

اسلام پیشرو در آمریکا-بخش دوم

ترجمه اشکان بحرانی، دانشگاه وندربیلت، ایالات متحده آمریکا

اغراق نیست اگر بگوییم که یازده سپتامبر یکی از عظیم ترین معضلات پیش روی جایگاه مسلمانان در آمریکا از زمان تجارت برده ـ از آن سوی اقیانوس اطلس ـ تاکنون بوده  است. دستورعمل هایی که به نوزده تروریست داده شده بود آکنده از قرآن بود، از جمله اینکه کدام آیه های قرآنی و ادعیه در هر مرحله از فرایند حمله باید قرائت شود.