۱۳۹۸/۱۲/۱۴

الضیاء النبویّ فی ترجمه الشریف المحدّث أبی القاسم جعفر بن محمد الموسویّ العلویّ

لقد ضاعت أحوال الکثیر من رجال الحدیث عند الشیعه الإمامیه، وخفیت علینا تراجمهم؛ والثلّه القلیله التی وصلتنا معلومات وافیه عنهم من خلال المصادر التاریخیه هم أقل […]
۱۳۹۸/۱۱/۰۵

التشیع الإمامی بالمدینه المنوره فی العصور الإسلامیه الوسطى؛ دراسه تاریخیه موجزه (۲)

ملخـّص البحث: يهدف هذا البحث إلى دراسة موجزة للتشيع الإمامي في المدينة المنورة والتطور التاريخي الذي شهده التشيع بها من حيث مراحل انتشاره وانحساره، كما يتطرّق البحث إلى الوضع الاجتماعي للشيعة الإمامية، وأهمّ أعلامها في المدينة المنورة في العصرين الأيوبي والمملوكي، وذلك اعتماداً على المعطيات المتوفّرة والمواد التي تقدّمها أمّهات المصادر التاريخية، وخاصة مصادر العصر المملوكي. وتُظهر نتائج البحث أن المدينة المنورة كانت قد أصبحت مدينة ذات أغلبية شيعية خلال العصر الأيوبي؛ ربما كان لظهور الخلافة الفاطمية واستيلائها على الحجاز وتأسيس إمارة الأشراف من آل مهنّا الإماميّين في المدينة دوراً في انتشار التشيع بها. كما تُظهر نتائج البحث أنّه مع قيام دولة المماليك بدأت مرحلة انحسار التشيع الإمامي بالمدينة، حيث شهد النصف الأول للقرن الثامن الهجري محاولات عديدة من أعلام أهل السنة في مواجهة التشيع بالمدينة بدعمٍ من السلطة المملوكية، أدّت إلى تقليص الوجود الشيعي بالمدينة المنورة، إلى أن تحوّلت إلى مدينة ذات أغلبية سنّية في نهاية العصر المملوكي. الكلمات المفتاحية: الشيعة الإمامية، المدينة المنورة، تاريخ التشيع، العصر الأيوبي، العصر المملوكي
۱۳۹۸/۱۰/۲۷

از «تپۀ سلام» تا «پنجرۀ طلا» مادیت زیارت حرم امام رضا [ع] در ایران

راننده تاکسی که به ظاهرش می­خورد متدین باشد جلوی یکی از ورودی­های حرم امام رضا [ع] توقف کرد و با غرور به من گفت که از فرودگاه تا حرم از مسیری رفته که به صحنی می­رسد که در پایین پای امام قرار گرفته است. برای زائران و ساکنان دیندار مشهد نه­تنها بخش­های مختلف حرم که با بخش­های مختلف پیکر امام رضا [ع] که در داخل حرم آرمیده ارتباط دارد، بلکه جنبه­های مادی و اساساً تجربه­هایشان از محتواهای مادی حرم نیز معنادار است.
۱۳۹۸/۱۰/۱۵

التشیع الإمامی بالمدینه المنوره فی العصور الإسلامیه الوسطى؛ دراسه تاریخیه موجزه (۱)

ملخـّص البحث: يهدف هذا البحث إلى دراسة موجزة للتشيع الإمامي في المدينة المنورة والتطور التاريخي الذي شهده التشيع بها من حيث مراحل انتشاره وانحساره، كما يتطرّق البحث إلى الوضع الاجتماعي للشيعة الإمامية، وأهمّ أعلامها في المدينة المنورة في العصرين الأيوبي والمملوكي، وذلك اعتماداً على المعطيات المتوفّرة والمواد التي تقدّمها أمّهات المصادر التاريخية، وخاصة مصادر العصر المملوكي. وتُظهر نتائج البحث أن المدينة المنورة كانت قد أصبحت مدينة ذات أغلبية شيعية خلال العصر الأيوبي؛ ربما كان لظهور الخلافة الفاطمية واستيلائها على الحجاز وتأسيس إمارة الأشراف من آل مهنّا الإماميّين في المدينة دوراً في انتشار التشيع بها. كما تُظهر نتائج البحث أنّه مع قيام دولة المماليك بدأت مرحلة انحسار التشيع الإمامي بالمدينة، حيث شهد النصف الأول للقرن الثامن الهجري محاولات عديدة من أعلام أهل السنة في مواجهة التشيع بالمدينة بدعمٍ من السلطة المملوكية، أدّت إلى تقليص الوجود الشيعي بالمدينة المنورة، إلى أن تحوّلت إلى مدينة ذات أغلبية سنّية في نهاية العصر المملوكي.
۱۳۹۸/۱۰/۰۶

همسایگی امام رضا [ع]: کنش‌‌های زیارتی و نیت بازگشت افغانهای هزارۀ ساکن در مشهد، ایران، نوشته دایانا گلیزبروک و محمد جلال عباسی-شوازی

بسیاری از پناهندگان و مهاجران شیعی –که بیشترشان از هزاره­ ها هستند- دانسته و تعمداً در مشهد، که جایگاه حرم امام رضا[ع] است سکنی گزیده ­اند. هزاره­­ ها به زیارت حرم امام حسین [ع] در کربلای عراق نیز می­روند. این مردم تقریباً نیمی از جمعیت ثبت­شدۀ افغانی­های ایران را تشکیل می­دهند، با این حال تا نیمۀ دهۀ 2005م. تنها یک چهارم کل رقم بازگشتگان به افغانستان را تشکیل می­دادند. این مقاله با تکیه بر نوشتارگان[3] انسان­شناسی و مطالعات پناهندگان دربارۀ اثر کنش دینی در وضع آوارگی، به این امر نظر دارد که آمال و آرزوهای زیارتی و کنش­های افغان­های هزاره­ای در ایران ممکن است در تصمیم­گیریشان دربارۀ مهاجرت معکوس به افغانستان عامل مهمی باشد. این مطالعه بر آن است که تصمیم بازگشت به افغانستان برای گروه­های خاصی از هزاره ­ها از کنش­های زیارتی و دلبستگیشان به حرم­های زیارتی تأثیر می­پذیرد. 
۱۳۹۸/۱۰/۰۵

دینداری شیعی و مشروعیت خاندان شاهی: مشهد در دوران نخستین شاهان صفوی، نوشته می فرحات

مشهد که در شمال شرقی ایران است و حرم امام هشتم شیعیان در آن واقع شده، بی­گمان یکی از بزرگ­ترین و ثروتمندترین حرم­های جهان است. ضریح زرینی که بر سر آرامگاه این امام قرار دارد، در کانون مجموعۀ بزرگی از صحن­ها، سردرهای عظیم، کتابخانه­ها، موزه­ها، مهمان­خانه­ها و دفاتر تولیت قرار دارد که هر ساله میزبان هزاران زائرند. این مقاله دوره­­ای را بررسی می­کند که ایران زیر نگین شاهان صفوی بود و در همان زمان مشهد را طوری درست کردند که کانون زیارت شیعیان در ایران باشد. شاهان صفوی که نگرش فراگیر سلسلۀ تیموریان دربارۀ حرم را اخذ کردند، این شهر مقدس را بار دیگر طوری سروشکل دادند که جایگاهی شد که در آن مردم استیلای تشیع دوازده امامی در قلمرو صفویان را گرامی می­داشتند و صفویان از رهگذر آن مشروعیتشان را تقویت می‌کردند. این مقاله در عین حال که دلبستگی شخصی شاه طهماسب به مشهد و امتیاز خاصی که وی در مکان‌نگاری مقدس صفویان به این حرم داد را برجسته می­کند، به طور خاص بر تغییر شکل شهر مشهد به دست شاه عباس و توسعۀ معمارانه و نهادی حرم در دوران سلطنت او تمرکز می­کند که این شهر را به مرکز اصلی معنویت در امپراتوری صفوی رساند.
۱۳۹۸/۰۷/۳۰

مقام و منزلت انسان در اندیشه ی امام موسی صدر

مقام و منزلت انسان در اندیشه ی امام موسی صدر اومانیسم در زمان ما نوعی ستیز با خدا و دین انگار می‌شود. در زمان ما انسان‌هایی […]
۱۳۹۸/۰۷/۱۳

تاریخ مفهوم شهادت (قسمت ۸ و نیم)

قبل از اینکه بحث رابطه «گناه» با شکل گیری مفهوم شهادت رو خاتمه بدم و صحبت از فاکتور «ترس از خدا» رو آغاز کنم، یک پاورقی […]
۱۳۹۸/۰۷/۱۲

تاریخ مفهوم شهادت (قسمت ۸)

در قسمت قبلی نوشتم که رابطه بین گناه و مفهوم شهادت در کتابهای مکابی ها و در طول زمان تغییر می کنه. در کتاب اول مکابی […]
۱۳۹۸/۰۷/۱۲

تاریخ مفهوم شهادت (قسمت ۷)

در قسمت قبلی و در ادامه پیگیری داستان شکل گرفتن مفهوم شهادت به قرون اول و دوم پس از میلاد رفتیم، زمانی که اصطلاح «شهادت» در […]
۱۳۹۸/۰۵/۲۳

مناسک‌نامه شیعی کهنی در بحار الانوار

علامه مجلسی (ره) در بحار الانوار، متن رساله‌ای در مناسک حج را نقل کرده است که آن را در نسخه‌ای خطی از فقه رضوی یافته و […]
۱۳۹۸/۰۵/۱۲

تاریخ مفهوم شهادت (قسمت ۶)

در قسمت قبلی و در ادامه بحث نقش مفهوم «گناه» در شکل گرفتن مفهوم «شهادت» به داستان قیام مکابی ها رسیدم و اینکه، به باور نویسندگان […]
۱۳۹۸/۰۴/۲۵

تاریخ مفهوم شهادت (قسمت ۵)

پس از ماجرای یونس میرسیم به نقطه عطفی در داستان شکل گیری مفهوم شهادت: قیام خاندان مکابی (۱) در حدود ۱۶۶ پیش از میلاد که در […]
۱۳۹۸/۰۴/۰۹

بدعت (بخش سوم)

بدعت (بخش سوم و پایانی) ۴. بدعت‌ در حوزه اعمال‌ و آداب‌ دینى‌: پیش‌تر اشاره‌ شد که‌ از سده ی ۳ق‌، به‌ تدریج‌ مسأله‌ ی بدعت‌ […]
۱۳۹۸/۰۳/۲۷

الروضه الفردوسیه آقشهری، مفصّل‌ترین تک‌نگاری درباره بقیع، و اشاره به زیارت‌نامه‌ای شیعی با رویکرد تقریبی

در میراث مکتوب اسلامی، آثاری چند به تک‌نگاری درباره قبرستان بقیع و مدفونین در آن اختصاص یافته است که از آن جمله می‌توان به کتاب الروضه […]