تجربه گرایی در سده ی نوزدهم و با طرح تعبیر تجربه ی دینی در نوشته های فریدریش شلایرماخر به صورت جدی، وارد گفتمان-های دین شناختی و عرفان پژوهی شد اما در نوشته های ویلیامز جیمز بود که در فهم دین و عرفان تحولی ژرف تر ایجاد کرد.
فراوان می‌شنویم افرادی از تطابق قرآن کریم با آخرین یافته های علمی می‌گویند، یا حتی فراتر از این، مدعی هستند که ریشۀ تمام علوم را در قرآن می‌توان یافت، یا حتی دنبال تأسیس دانشهایی چند بر اساس قرآن هستند. بدین سان، گاه از یک آیه معنایی می‌فهمند که هرگز در طول هزار و چهارصد سال گذشته کسی از آن چنین درنیافته است.
۳- ابهام زدایی از چند مفهوم
همانطور که گفته شد، قبل از بحث بیشتر درباره ی ایده آلیسم ترافرازنده باید معنای چند مفهوم نزد کانت را روشن کنیم.
عین- جهان اجتماعي از طريق اراده و آگاهی افراد به وجود مي‌آيد و هيچ يك از انسانها به تنهايي جهان پيرامون خود را سامان نمي‌دهد. نظام‌هاي معاني از مشاركت افراد در هدف ها، آرمانها، ارزش‌ها، كنش‌ها و معاني پيوسته با يكديگر به وجود مي‌آيد. هر يك از ما همواره در جهاني ديده مي‌گشايد كه پيش از او توسط گذشتگان پديد آمده است.
مقدمه
در سده های نوزدهم و بیستم میلادی و به نحو مشخص، در سنت معنویت مسیحی، به دنبال تلاش های فریدریش شلایرماخر، مفهوم تجربه ی دینی نقش مهم و بنیادینی در الاهیات مسیحی ایفا کرده و هنوز نقش خود را در آثار فیلسوفان دینی نظیر جان هیک، ویلیام آلستون و آلوین پلانتینگا حفظ کرده است.
از نخستین سالهای سده چهاردهم تا میانه سده شانزدهم میلادی آثار پورسینا یکی از مهمترین مراجع علم پزشکی در دانشگاههای اروپا به شمار رفته و در برخی موارد نظریات وی تا سده هیجدهم همچنان مورد استناد اساتید قرار می گرفت. جایگاه این دانشمند ایرانی در حوزه طب به گونه ای بود که برخلاف مسلمانان که بر قامت وی قبای شیخ الرئیسی همه علوم را دوختند، در غرب به وی لقب Princeps medicorum (شاهزاده پزشکان) داده شد، به این معنا که وی بیشتر و پیشتر از هر چیز به واسطه خدماتش در علم پزشکی شهرت یافته بود.
در دومین بخش از سلسله نوشتار "کانت و علم نجوم" به بررسی ویژگی های دریافت حسی از منظرگاه کانت براساس کتاب نقد خرد ناب وی می پردازیم.
ترسیم جهان بینی قرآنی مبتنی است بر نگاهی کل نگر و جامع نگر به متن قرآنی که با رویکردهای ساخت گرا و یا سیستمی سازگاری دارد. شاید در دورانِ معاصر اولین کسی که به تفصیل و با جزئیات قصد استخراجِ جهان بینی قرآنی را داشت ایزوتسو بود. او در مقدمۀ کتاب ارزشمندِ خود، خدا و انسان در قرآن، انگیزۀ اصلیِ خود را استخراج جهان بینی قرآنی دانست.
ایمانوئل کانت در ادامه ی سنّت فلسفی ای قرار دارد که می توان آن را «نجات نمودها» نامگذاری کرد.