همه
۱۴۰۰/۰۶/۰۹

به بهانۀ تصحیح چند ارجاعِ به تورات در ترجمۀ کتاب واژه‌های دخیل در قرآن

آینه پژوهش، خرداد و تیر ماه ۱۴۰۰، شماره ۱۸۸، ص ۹ـ ۳۴۷ ۱.      درآمد در میان منابع مرتبط با زبان‌شناسیِ واژگان قرآن، کتاب آرتور جفری[۱] با […]
۱۳۹۹/۰۲/۲۵

به بهانۀ دویستمین سال انتشار واژه‌نامۀ تاریخی عهد عتیق: اثر ویلهم گزنیوس (۱۷۸۶ـ ۱۸۴۲م)

 به بهانۀ دویستمین سال انتشار واژه‌نامۀ تاریخی عهد عتیق اثر ویلهم گزنیوس (۱۷۸۶ـ ۱۸۴۲م) حیدر عیوضی (عضو پژوهشکده تفسیر، پژوهشگاه دارالحدیث قم. heidareyvazi@yahoo.com)   دانشکده الهیات […]
۱۳۹۸/۰۱/۱۵

کوته‌نوشتی درباره‌ی واژه‌ی تمدن در جهان اسلام!

آن‌چه پیش روست، کوته‌نوشتی درباره‌ی تاریخ واژه‌ی «تمدن» در جهان اسلام است که در آن، برخی نمونه‌های کاربرد کلیدواژه‌ی تمدن در متن‌های حکمی- کلامی کسانی چون شهرزوری، ابن کمونه و جرجانی از سده‌ی 7ام بدین‌سو و هم‌چنین در مقدمه‌ی ابن خلدون ذکر شده! آشکارست که نمی‌توان تمدن را واژه‌ای نوساخته‌شده در سده‌ی نوزدم بدست مترجمان عثمانی بعنوان برابرنهاد civilisation فرانسوی که پیش‌تر در جهان اسلام و زبان تازی بکار نمی‌رفته، دانست!
۱۳۹۷/۱۱/۰۱

باختین و فرمالیسم؛ تعیّن اجتماعی صورت و معنی

در ابتدا باختین با جنبش فرمالیست­های روس نزدیکی و همفکری یافت. او همواره اهمیّت آثار فرمالیست­ها را یادآوری کرد وحتی آنان را تاثیر‌گذارترین دانشمندان شوروی نامید. وی هرگز قبول نکرد که او را در حلقه فرمالیست­ها جای دهند. باختین هرگز نپذیرفت که بتوان متن را در گسست از تعیّین­های اجتماعی شناخت. باور او به چندصدایی[1] در هنر، مانع از آن می­شد که متن را در جدایی و گسست از تکامل تاریخی و اجتماعی بررسی کند.
۱۳۹۶/۰۱/۲۲

تأملی زبان­شناختی در مسأله زبان قرآن

مطالعه کتابی در باب تاریخ زبانشناسی اوراقی انباشته از اعلام، اقسام و ارقام را پیش روی می­نهد که چه بسا خواننده­ی کم حوصله را بی تاب کند

۱۳۹۶/۰۱/۰۵

لایه های معناشناختی متن(۲): کارکردِ الگوی چامسکی در مطالعات قرآنی

در بخش اول این یادداشت به دو نگرش متفاوت به متن پرداختیم: نگاه تک ­لایه ­ای و نگاه چندلایه ­ای. همچنین بیان کردیم که نگاه تک لایه­ ای با انقلاب معناشناختیِ چامسکی به شکل ویژه ای مطرح گردد

۱۳۹۵/۱۰/۱۹

لایه های معناشناختیِ متن – بخش اول: کارکردِ روی آوردهای اساسیِ معناشناسی در فهم متن

نگاه منظومه ای و کل نگر  به روی آوردهای متفاوت در معناشناسی و آگاهی بر کارکردهای اساسیِ هر یک از این روی آوردها، ابزاری تلفیقی و بسیار تاثیرگذار را برای فهم متون در اختیار پژوهشگران قرار خواهد داد.

۱۳۹۵/۰۶/۰۲

اندیشگان هومبولت درباره رابطه زبان، اندیشه و فرهنگ

هومبولت را بیشتر به عنوان یک زبان‌شناس رمانتیک می‌توان شناخت. علاقه اصلی هومبولت معطوف به رابطه مفاهیمی همچون زبان، فرهنگ و اندیشه یا فکر بود. از نظر او این مفاهیم دارای رابطه‌ای پویا با هم هستند و هر یک بر دیگری تاثیر می‌گذارد.

۱۳۹۵/۰۴/۲۲

از زبان شناسی شناختی تا زبانشناسی فرهنگی: ترسیم جهان بینی قرآنی با استفاده از استعاره های مفهومی

ترسیم جهان بینی قرآنی مبتنی است بر نگاهی کل نگر و جامع نگر به متن قرآنی که با رویکردهای ساخت گرا و یا سیستمی سازگاری دارد. شاید در دورانِ معاصر اولین کسی که به تفصیل و با جزئیات قصد استخراجِ جهان بینی قرآنی را داشت ایزوتسو بود. او در مقدمۀ کتاب ارزشمندِ خود، خدا و انسان در قرآن، انگیزۀ اصلیِ خود را استخراج جهان بینی قرآنی دانست.

۱۳۹۵/۰۴/۱۲

مطالعات فرهنگی در تفسیر

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

شناخت بيشتر زبان قرآن و توجه كردن به شرايط اجتماعي نزول قرآن، نکته کليدي در فهم مضامين قرآني مي باشد و به همين دليل مباحثي تحت عنوان «انسان شناسي» يا «زبان­شناسي» در قرآن در دوران معاصر مطرح شده است.

۱۳۹۵/۰۳/۲۷

گفتمان عصری و مطالعات میان رشته ای قرآن کریم

به اهتمام مرتضی سلمان نژاد

در طی يک و نيم سده اخير، همگام با برآمدن جريان های اسلامگرا و گرونده به بازگشت به ارزش های دينی در جهان اسلام، روياورد به فهم قرآن و شناخت مقام قرآن نيز در ميان مسلمانان فزونی گرفته است. با وجود تفاوت هايی که ميان طيف های مختلف اسلامگرا در اين دوره ديده می شود، محوريت دادن به قرآن کريم در فهم اسلام و بازخوانی تعاليم آن، از وجوه مشترک بين آنهاست.