مقدمه
افغانستان کشوری است در همسایگی ما که گفته می شود بیش از 99 درصد مردم آن مسلمان اند که از این تعداد 25 الی 30 درصد شیعه دوازده امامی، حدود سه درصد اسماعیلی و باقی اهل تسنن اند.
باید مقبره بقیع را یکی از کهنترین مقبره های شناخته شده در جهان اسلام دانست. گرچه این مقبره در تاریخ فکر و فرهنگ مسلمانان به خصوص شیعیان همواره از جایگاه ممتازی برخوردار بوده است، اما دانسته نیست که چرا متناسب با این میزان از اهمیت و نقشآفرینی پژوهشهایی به این مقبره اختصاص داده نشده است.
تخریب مراقد مطهر امامان شیعه و نیز شمار زیادی از اصحاب و اطرافیان حضرت رسول (ص) در بقیع، واکنشهای بسیاری را در جهان اسلام برانگیخت
در رابطه با فضیلت و ثواب زیارت حضرت فاطمۀ معصومه (سلام الله علیها) و شهر قم معدود روایاتی به ما رسیده که معروف ترین آن حدیثی است مروی از امام رضا (علیه السلام) با عبارت: «مَن زَارَهَا فَلَهُ الجَنَّة» «کسی که او را زیارت کند بهشت بر او واجب می شود»، این حدیث از لحاظ سند و متن در اعلا درجۀ اعتبار قرار دارد.
زیارت اربعین به عنوان گونه ای از تجمع دینی و مذهبی می تواند موضوع پژوهش و مطالعه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرار بگیرد چه این تجمع مذهبی از بزرگترین تجمعات تاریخ بشری است.
زیارت اربعین نه تنها بر اساس روایات شیعه یکی از علائم مؤمنان به شمار میرود، بلکه در طول تاریخ اسلام، به عنوان یکی از اجزاء هویتی شیعیان تثبیت گردیده است. زیارت اربعین، اولین بار و چهل روز بعد از واقعه دشت کربلا، توسط جابر بن عبدالله انصاری، صحابی نامدار و دوستدار نامآشنای اهل بیت رسالت (ع)، آغاز گردید و به تدریج به یکی از عناصر مهم هویت شیعی تبدیل شد.
دکتر بابک رحیمی، استادیار مطالعات ایرانی و اسلامی در دانشگاه کالیفرنیا واقع در سندیگو، و مدیر مرکز مطالعات جهان سوم این دانشگاه است. این یادداشت کوتاه پیشتر در نشریه بهاریه منتشره از سوی موسسه میراث اسلامی، به انتشار رسیده بود.
زیارت آستان مقدس بقیع، در کنار انجام مناسک حج و زیارت مرقد مطهر حضرت رسول (ص)، جایگاه مهمی نزد شیعیان داشته است. این زیارتگاه در دورههای مختلف تاریخی، شرایط و مسائل گوناگونی پیدا کرده و زیارت بقیع برای زائران شیعی،صورتهای مختلفی یافته است.