مطالعه ی موردی انگاره ی صدقات/ زکات در فرهنگ اسلامی

باسمه تعالی

میز پژوهش هفته – شماره ی یک (۲۶خرداد- ۱تیر ۱۳۹۷)

نوشتن یک قطعه متن در حوزه ی روش‌شناسی تاریخ با عنوان: وضعیت بین دو جنگ.
این نوشته بخشی از سلسله نوشته‌هایی است که امید است به تدریج صورت یک متن قابل ارائه در قالب کتاب را به خود گیرد. در این نوشته معین، اینجانب کوشیده‌ام؛ با بهره‌گیری از تحلیل‌هایی که در باره ی جهان غرب در فاصله ی جنگ جهانی اول و دوم دارم، الگویی تازه در باره ی دیالوگ روندها و رویدادها در تاریخ ارائه دهم. محور بحث بنده در این قطعه نوشته آن است که بتوان الگوی تنشی (schéma tensive) در نشانه‌شناسی و همین‌طور زوج مفهومی continuité/ durée در فلسفه را به کار گرفت تا بتوان نشان داد جابجایی میان روندها و رویدادها با چه سازوکاری اتفاق می‌افتد.

نوشتن پیکره ی اولیه ی یک مقاله با عنوان: انگاره ی زیرین: مطالعه ی موردی انگاره ی صدقات/ زکات در فرهنگ اسلامی.
ایده ی نخست این موضوع در روز عید سعید فطر به ذهنم آمد و در طول هفته به تدریج در حد یک پیش‌مقاله قوام یافت. در این نوشته کوشش شده است تا با رویکرد تاریخ انگاره، مطالعه‌ای خاص در باره ی انگاره ی صدقات و زکات پیش از قرآن، در دوره ی قرآن و پس از قرآن صورت گیرد و زوایای پنهان این انگاره روشن گردد. امیدوارم با انجام چند بسط در این نوشته، به زودی امکان عرضه ی آن به صورت یک مقاله ی کامل فراهم آید.
ضمناً در حاشیه ی مطالعه بر روی صدقات و زکات، یک مطالعه ی ریشه‌شناختی در باره ی ماده ی «ص د ق» انجام دادم و به عنوان محصول جانبی کار پیشین، نتایج آن را به صورت یک مجموعه داده‌های نظام‌مند فراهم آوردم که با توجه به گستردگی و چندجانبه بودن بحث، این یادداشت‌ها نیز باید پس از بسط لازم، در قالب یک مقاله ی مستقل ارائه گردد. از جمله دستاوردهای این مطالعه آن است که چرا در آیه ی «ان الارض یرثها عبادی الصالحون» که منقول از زبور است، واژه ی عبری צַדִּיקִם (صدیقیم) به جای آن که در عربی قرآن به واژه از ریشه ی «ص د ق» ترجمه شود، با استفاده از ماده ی «ص ل ح» ترجمه شده است. ممکن است در ارائه ی مقاله، همین ترجمه صدیقیم به صالحون عنوان مقاله بنده قرار گیرد.

از سری یادداشت های دکتر احمد پاکتچی