مؤسسه طومار اندیشه برگزار میکند:
🔰 پنجمین مدرسه فصلی آکادمی طومار اندیشه
🌐 الهیات سیاسی: از مبانی نظری تا زمینه ایرانی | دبیر علمی: شروین مقیمی
🟦 پاییز ۱۴۰۴ | خوشه موضوعی: اندیشه سیاسی و فلسفه
▪️ آخرین مهلت ثبتنام: ۲۵ آذر ۱۴۰۴
⏰ زمان برگزاری: پنجشنبه و جمعه، ۲۷ و ۲۸ آذر ۱۴۰۴ | کاملا آنلاین.
👤 ۵ استاد | ۸ نشست
📃 با گواهی آکادمی طومار اندیشه
ظرفیت محدود
۱. الهیات سیاسی: مبانی، تاریخچه و تحولات آن تا دوره معاصر
- مدرس: زانیار ابراهیمی
- زمان: پنجشنبه ۲۷ آذر، ساعت ۱۱ تا ۱۲.۳۰ و ۱۳ تا ۱۵ (دو جلسه)
۲. مساله الهیاتی ـ سیاسی: جدال قدما و مدرنها
- مدرس: یاشار جیرانی
- زمان: پنجشنبه ۲۷ آذر، ساعت ۱۶ تا ۱۸
۳. الهیات سیاسی و مطالعات اسلامی ـ ایرانی
- مدرس: احمد بستانی
- زمان: پنجشنبه ۲۷ آذر، ساعت ۱۸.۳۰ تا ۲۰ و ۲۰.۱۵ تا ۲۱.۴۵ (دو جلسه)
۴. الهیات سیاسی و مسئلهی قانون
- مدرس: مسعود سینائیان
- زمان: جمعه ۲۸ آذر، ساعت ۱۳ تا ۱۴.۳۰
۵. رسالههای الهیاتی ـ سیاسی در صدر دوران مدرن
- مدرس: شروین مقیمی
- زمان: جمعه ۲۸ آذر، ساعت ۱۵ تا ۱۶.۳۰
۶. بنیادهای الهیاتی ـ سیاسی در جنبش مشروطیت ایران
- مدرس: شروین مقیمی
- زمان: جمعه ۲۸ آذر، ساعت ۱۷ تا ۱۸.۳۰
🎓 مخاطبان مدرسه:
- دانشجویان و پژوهشگران علوم انسانی، بهویژه در رشتههای فلسفه، اندیشه سیاسی، جامعهشناسی، مطالعات دین و تاریخ.
- علاقهمندان به مباحث بنیادین در نسبت میان دین و سیاست.
ثبتنام و پرداخت آنلاین از طریق فرم ثبت نام در وبسایت طومار اندیشه
شرایط تخفیف:
*هر دو نوع تخفیف ذیل با یکدیگر قابل جمع است (حداکثر ۴۵ درصد تخفیف)
– تخفیف نوع یک (ثبتنام دستکم سه جلسه): تخفیف دانشجویی: ۲۰ درصد
– تخفیف نوع دو(ثبتنام دستکم سه جلسه): ثبتنام گروهی شامل دستکم ۳ نفر: ۲۵ درصد تخفیف
جهت دریافت کد تخفیف مخصوص به خود(۲۰ یا ۲۵ یا ۴۵ درصد) با آیدی تلگرام و یا ایمیل طومار اندیشه تماس بگیرید
@toumareandisheh
Toumareandisheh@gmail.com
شهریۀ دوره:
– هزینه کل دوره: ۲.۴۰۰.۰۰۰ تومان
– ثبتنام هر جلسه به انتخاب خودتان: ۳۰۰.۰۰۰ تومان
در صورت اعلام خطا برای پرداخت، پس از ثبت فرم مبلغ قابل پرداخت را به این کارت واریز کرده و رسید آن را ارسال کنید:
۵۰۴۱۷۲۱۰۶۴۹۰۴۹۵۷
به نام سیدمحمدهادی گرامی
سرفصلهای تفصیلی مدرسه:
🧑🏫 مقدمهای بر مدرسه الهیات سیاسی:
«الهیات سیاسی» یکی از کلیدیترین و در عین حال چالشبرانگیزترین مفاهیم در حوزه اندیشه سیاسی معاصر است. این مفهوم که در قرن بیستم توسط حقوقدان و نظریهپرداز آلمانی، کارل اشمیت، به شکل مدون و اثرگذاری «ضرب» شد، به بررسی این ایده بنیادین میپردازد که بسیاری از مفاهیم اصلی دولت مدرن، نسخههای سکولاریزهشدهای از مفاهیم الهیاتی هستند. از دیدگاه اشمیت، حاکمیت، وضعیت استثنائی و تصمیمگیری سیاسی، ساختاری مشابه معجزه، امر مطلق و فرمان الهی در الهیات دارند.
اما ریشههای این بحث بسیار عمیقتر از قرن بیستم است. نسبت میان امر الهی و امر سیاسی، از یونان باستان تا دوره مدرن، همواره یکی از دغدغههای اصلی فلاسفه و متفکران بوده است. این مدرسه با درک اهمیت این موضوع، با یک سیر منطقی و آموزشی طراحی شده است تا شرکتکنندگان را قدم به قدم با لایههای مختلف این بحث پیچیده آشنا سازد.
سفر ما با ارائه یک نمای کلی و تبارشناسانه از مفهوم الهیات سیاسی آغاز میشود تا یک «چارچوب مفهومی اولیه شکل گیرد. سپس، با دقت مرزهای این حوزه را از «فلسفه سیاسی» متمایز میکنیم تا از خلط مفاهیم جلوگیری شود. در گام بعدی، به سراغ مصادیق عینی و متون کلاسیک در اروپای مدرن میرویم و نشان میدهیم که چگونه بزرگترین رسالههای سیاسی آن دوران، در واقع پروژههایی الهیاتی-سیاسی بودهاند. پس از آن، بحث را به یکی از ستونهای اصلی دولت مدرن، یعنی «قانون»، و پیوندهای عمیق آن با الهیات میکشانیم.
در نهایت، این چارچوب نظری را به زمینه ایرانی ـ اسلامی میآوریم؛ ابتدا سنت کلاسیک خود را بازخوانی کرده و سپس با تمرکز بر یکی از مهمترین نقاط عطف تاریخ معاصرمان، یعنی جنبش مشروطیت، نشان میدهیم که این مفاهیم چگونه در زمینه سیاسی و فکری ما حیاتی و تأثیرگذار بودهاند. هدف نهایی این مدرسه، تجهیز شرکتکنندگان به ابزارهای تحلیلی لازم برای فهم عمیقتر رابطه پیچیده دین، دولت و جامعه در جهان امروز است.
۱. الهیات سیاسی: مبانی، تاریخچه و تحولات آن تا دوره معاصر
- مدرس: زانیار ابراهیمی
- زمان: پنجشنبه ۲۷ آذر، ساعت ۱۱ تا ۱۲.۳۰ و ۱۳ تا ۱۵ (دو جلسه)
- شرح درس: این درس به مثابه دروازه ورود به مدرسه، یک نمای جامع (Overview) از کل بحث ارائه میدهد. در جلسه نخست، به تعریف مفهوم الهیات سیاسی و زمینههای تاریخی آن از دوران مسیحیت اولیه تا قرن بیستم پرداخته میشود. تمرکز اصلی بر کارل اشمیت به عنوان کسی است که این اصطلاح را در دوران بحران جمهوری وایمار به شکل یک نظریه منسجم صورتبندی کرد. جلسه دوم به مناقشات فکری بزرگی میپردازد که پس از اشمیت شکل گرفت؛ به ویژه مجادله میان کارل لوویت و هانس بلومنبرگ درباره مشروعیت عصر مدرن در این بحث، این پرسش کلیدی مطرح میشود که آیا مدرنیته صرفاً استحالهی الهیات مسیحی است یا یک آغاز کاملاً نوین و خودبنیاد؟ هدف این دو جلسه «موقعیتمند کردن» (Situate) شرکتکنندگان در میدان بحث و آشنایی آنها با استدلالهای اصلی و بازیگران کلیدی این حوزه است.
۲. مساله الهیاتی ـ سیاسی: جدال قدما و مدرنها
- مدرس: یاشار جیرانی
- زمان: پنجشنبه ۲۷ آذر، ساعت ۱۶ تا ۱۸
- شرح درس: بسیاری از متفکران سیاسی در طول تاریخ، از منظر بحث مضامین الهیّاتی، آموزههایی سیاسی را پروراندهاند. با این حال در اینجا گسستی میان مواجهه با مساله الهیاتی-سیاسی نزد فیلسوفان سیاسی قدمایی و مدرن دیده میشود که فهم آن، برای فهم سرشت فلسفهی سیاسی مدرن در تمایزش از فلسفه سیاسی قدمایی، ضروری محسوب میشود. مواجهه فیلسوفان سیاسی قدمایی با مساله الهیاتی-سیاسی، در تحلیل نهایی، با تاسی به نوع مواجههی سقراطی با این مساله، معطوف به حفظ جایگاه خطیر شیوه زندگی فلسفی در مقابل شیوه زندگی غیرفلسفی، بوده است؛ این در حالی است که فیلسوفان سیاسی مدرن، کوشیدند تا خودِ فلسفه را از رهگذر ارائه خوانشی درونماندگار از مساله الهیاتی-سیاسی، به وسیلهای برای پیشبرد پروژههای سیاسی در وسیعترین معنای کلمه تبدیل کنند. بنابراین این جلسه، افق بحث میان قدما و مدرنها را از حیث مواجههی اساساً متفات آنها با مساله الهیاتی-سیاسی آشکار خواهد ساخت .
۳. الهیات سیاسی و مطالعات اسلامی ـ ایرانی
- مدرس: احمد بستانی
- زمان: پنجشنبه ۲۷ آذر، ساعت ۱۸.۳۰ تا ۲۰ و ۲۰.۱۵ تا ۲۱.۴۵ (دو جلسه)
- شرح درس: پس از ایجاد بنیانهای نظری، این جلسه بحث را به زمینه فکر سیاسی در سنت ایرانی-اسلامی میآورد. در بخش نخست، با استفاده از ابزارهای مفهومی که در جلسات پیشین به دست آمده، آرا و اندیشههای متفکران برجسته سنت ایرانی-اسلامی (فیلسوفانی از قبیل فارابی، ابن سینا، وسهروردی) مورد بازخوانی قرار میگیرد. هدف، پاسخ به این پرسش است که آیا میتوان از «الهیات سیاسی» در سنت اسلامی سخن گفت؟ اگر آری، ویژگیها، مسائل و چهرههای اصلی آن کدامند؟ این درس به شرکتکنندگان کمک میکند تا با نگاهی نو و تحلیلی، به میراث فکری خود بنگرند.در بخش دوم، به کاربرد الهیات سیاسی در مطالعه اسلام سیاسی، روشنفکران ایرانی و نسبت دین و دولت پرداخته میشود. در این بخش دوم، به عنوان مکمل بخش نخست، مواجهه سنت الهیات سیاسی در جهان ایرانی-اسلامی با تحولات جدید و پیامدهای آن از حیث سیاسی کانون بحث خواهد بود به طوری که از رهگذر فهم این مواجهه، بتوان درک عمیقتری نسبت به پدیدارهای سیاسی معاصر، جریانها و جنبشهای فکری، و فراز و نشیبهایی پیدا کرد که به واسطهی تجدّد، سنت فکر سیاسی در ایران و اسلام را دستخوش تغییر تحول ساخته است.
۴. الهیات سیاسی و مسئلهی قانون
- مدرس: مسعود سیناییان
- زمان: جمعه ۲۸ آذر، ساعت ۱۳ تا ۱۴.۳۰
- شرح درس: این نشست که برآمده از پژوهشهای تخصصی مدرس در دانشگاه سوربن است، به یکی از عمیقترین پیوندهای الهیات و سیاست، یعنی «قانون»، میپردازد. قانون چیست؟ خاستگاه اقتدار آن از کجاست؟ این جلسه به بررسی ریشههای الهیاتی مفاهیمی چون فرمان، حاکمیت و نظم حقوقی میپردازد و نشان میدهد که چگونه ساختارهای قانونگذاری مدرن، همچنان وامدار الگوهای الهیاتی پیشین هستند. همچنین این امکان وجود دارد که بحث با رویکردی روششناسانه ارائه شود و به متدولوژیهای فهم و تحلیل پدیدههای الهیاتی-سیاسی بپردازد.
۵. رسالههای الهیاتی ـ سیاسی در صدر دوران مدرن
- مدرس: شروین مقیمی
- زمان: جمعه ۲۸ آذر، ساعت ۱۵ تا ۱۶.۳۰
- شرح درس: این جلسه به جای نگاهی تاریخیگرایانه، سه متن بنیادین عصر روشنگری را به عنوان «پروژههایی» فکری برای بازتعریف رابطه دین و دولت تحلیل میکند.
- لویاتان هابز: نشان داده خواهد شد که برخلاف تصور رایج، لویاتان تنها یک اثر در فلسفه سیاسی نیست؛ دو بخش پایانی کتاب درباره «جامعه مسیحی» و «ملکوت ظلمت»، آن را به یک رساله جامع الهیاتی-سیاسی تبدیل میکند.
- دو رساله درباره حکومت جان لاک: اغلب تنها رساله دوم که مبانی لیبرالیسم را پی میریزد خوانده میشود. اما رساله اول، نقدی تمامعیار بر نظریه «حق الهی پادشاهان» رابرت فیلمر است و بدون فهم آن، پروژه سیاسی لاک ناقص خواهد بود.
- رساله الهیاتی-سیاسی اسپینوزا: این اثر که نام خود گویای محتوای آن است، به عنوان یکی از رادیکالترین تلاشها برای بنیان نهادن سیاستی عقلانی و آزاد از سیطره خرافه و تعصب دینی بررسی خواهد شد.
۶. بنیادهای الهیاتی ـ سیاسی در جنبش مشروطیت ایران
- مدرس: شروین مقیمی
- زمان: جمعه ۲۸ آذر، ساعت ۱۷ تا ۱۸.۳۰
- شرح درس: این جلسه به عنوان نقطه اوج و جمعبندی مدرسه، تمام مباحث نظری پیشین را برای تحلیل یک پدیده انضمامی و حیاتی در تاریخ معاصر ایران به کار میگیرد: جنبش مشروطیت. این جنبش صرفاً یک انقلاب سیاسی نبود، بلکه یک بحران و مناقشه عمیق الهیاتی-سیاسی بود. نزاع بر سر مفاهیمی چون حاکمیت ملت یا سلطنت الهی، قانون شرع یا قانون عرف، و نسبت علما با دولت مدرن، هسته اصلی این تحول را تشکیل میداد. این درس با تحلیل رسالهها و استدلالهای آن دوره، نشان میدهد که چگونه فهم الهیات سیاسی برای درک ریشههای وضعیت امروز ایران ضروری است و «دلالتهای» آن بحثها تا به امروز ادامه دارد.
برای ثبت نام فرم زیر را تکمیل فرمایید:
