دکتر بابک رحیمی، استادیار مطالعات ایرانی و اسلامی در دانشگاه کالیفرنیا واقع در سن‌دیگو، و مدیر مرکز مطالعات جهان سوم این دانشگاه است. این یادداشت کوتاه پیشتر در نشریه بهاریه منتشره از سوی موسسه میراث اسلامی، به انتشار رسیده بود.

اماکن زیارتی از عجیب‌ترین نقاط کره زمین هستند. در سال‌هایی که در جهان به سیر و سیاحت پرداخته‌ام، زیارتگاه‌های زیادی را از اسپانیا تا هند و از ایتالیا تا ژاپن دیده‌ام. در همه این مکان‌ها، شاهد زائرانی بوده‌ام، که همراه با زائرانی همچون خود، سفرهای معنوی را برای خودشناسی و تجربه خِرَد انجام داده‌اند. سفرهای زیارتی همچنین فضاهایی جمعی پر از زندگی اجتماعی و تجربه جمعی هستند. و در این تجربه خاصِ گرامیداشتِ گذشته‌ای مشترک است که گروه‌های انسانی به حیات خود ادامه می‌دهند. ما می‌باید این حافظه را ذکری جمعی بنامیم که گونه‌ای از زندگی را تعریف می‌کنند. آن زندگی که ریشه در تاریخ یک زیارتگاه دارد. زیارتگاه های اسلامی به صورت خاص مکان‌های تجمعات گروهی است؛ جاهایی که حافظه تاریخی و اجتماعی حفظ می‌شود. زندگی اجتماعی، تاریخی کهن در زیارتگاه‌های اسلامی دارد؛‌خصوصاً آنها که به تاریخ اولیه اسلامی باز می‌گردد. از میان این دسته زیارتگاه‌ها می توان به مدینه، کربلا و نجف اشاره کرد. تخریب هر یک از این زیارتگاه‌ها، حذف حافظه دسته‌ای از مردم و نهایتاً از هم گسستن بخشی از حافظه جمعی انسانیت است.

Pilgrimage sites are some of world’s most astonishing landmarks. In my years of travel, I have visited numerous pilgrimage sites from Spain to India, from Italy to Japan, where I have met people who have undergone spiritual journeys of self-understanding and experience of wisdom with their fellow pilgrims. Pilgrimages are also spaces of communities filled with social life and communal experience. And it is in the particular experience of commemoration of a shared past that communities survive. We might call this memory a collective remembrance, which denotes a form of life that is rooted in the history of a pilgrimage site. Islamic pilgrimage sites in particular are places of communal congregation where cultural and social memory is preserved. Social life has a long life in Islamic pilgrimage sites, especially those that back to the early Islamic history such as Medina (Saudi Arabia), Karbala and Najaf (Iraq). The destruction of any of these sites is the obliteration of memory of a people and, ultimately, disrupting a part of collective memory of humanity.